De hoeveelheid meldingen van jeugdoverlast in Stichtse Vecht ligt hoger dan het provinciaal en landelijk gemiddelde, blijkt uit cijfers van de politie. In 2024 was circa 36 procent van alle overlastmeldingen in de gemeente toe te schrijven aan jongeren. Ter vergelijking: in de provincie Utrecht lag dat aandeel op 25 procent en landelijk op 20 procent. Begin 2025 was het aandeel jeugdgerelateerde overlast in Stichtse Vecht zelfs 47 procent van het totaal overlastmeldingen.
In 2024 ontving de politie 471 meldingen van jeugdoverlast in Stichtse Vecht, uit een totaal van 1311 overlastmeldingen. Dat zijn iets meer dan 7 meldingen van jeugdoverlast per 1000 inwoners, wat boven het nationale gemiddelde van 5 meldingen per 1000 inwoners ligt. Wel is het aantal jeugdoverlastmeldingen in Stichtse Vecht sinds de piek in 2021 – toen verveling tijdens de coronaperiode voor extra overlast zorgde – aanzienlijk afgenomen.
Jeugdoverlast is door de politie gedefinieerd als gedrag van jongeren dat door buurtbewoners als storend of bedreigend wordt ervaren. Dit kan gaan om lawaai, rondhangen, rommel achterlaten, schade aanrichten (zoals kapotte lantaarnpalen of bushokjes), of ander gedrag waardoor mensen zich onveilig voelen.
Duidelijk is dat de meeste meldingen van jeugdoverlast in Stichtse Vecht ‘logischerwijs afkomstig zijn uit de grotere kernen van de gemeente, gezien het relatief hoge aantal inwoners’, aldus een woordvoerder van de gemeente. Uit de politiedata blijkt dat van de 471 meldingen van jeugdoverlast, 345 betrekking hadden op Maarssenbroek. Maarssen telde 56 meldingen, Breukelen 30 en Loenen aan de Vecht 15.
Waarom het aantal meldingen van jeugdoverlast in Stichtse Vecht hoger ligt dan het landelijk gemiddelde, is vooralsnog niet duidelijk. Het politiecorps heeft ervoor gekozen zich van commentaar te onthouden en de gemeente ziet ‘geen specifieke causale verbanden of verklaringen die de mate van ervaren jeugdoverlast in Stichtse Vecht verklaren’, laat de woordvoerder weten. Aangezien de ene persoon sneller een melding doet dan de ander, kan er niet worden uitgesloten dat een eventuele hoge meldingsbereidheid in de gemeente de cijfers beïnvloedt.
Hotspots en seizoensgebonden overlast
Maandelijkse meldingen, trends en ontwikkelingen over jeugdoverlast worden in het Jeugd in Beeld overleg (JIB) besproken met gemeente, politie, handhavers, Jeugd-Punt en Stichting Halt. ‘In 2024 is op basis van de meldingen en het JIB te stellen dat er weinig specifieke locaties (hotspots) zijn waar structureel jongerenoverlast plaatsvindt. Dat neemt niet weg dat er locaties zijn die aantrekkelijk zijn voor jongeren om samen te komen, zoals rondom scholen en winkelcentra.’
Daarnaast kan er een verband gelegd worden met de seizoenen: ‘In de herfst en winter zijn er gemiddeld genomen minder jongeren op straat’, aldus de woordvoerder van de gemeente. Dit resulteert in een lager aantal meldingen in die periode en een hoger aantal meldingen wanneer het mooi weer is en jongeren vakantie hebben. Waarom er afgelopen januari relatief veel meldingen van jeugdoverlast waren is niet duidelijk.
‘Op een vriendelijke manier met hen in gesprek gaan’
Jeugd-Punt is een organisatie in Stichtse Vecht die zich bezig houdt met het ondersteunen en begeleiden van jongeren. Delano Neslo van Jeugd-Punt vertelt dat de rol van Jeugd-Punt vooral inhoudt dat er jongerenwerkers aanwezig zijn op plekken waar jongeren vaak komen, zoals op straat, in scholen en jongerencentra. ‘Door zichtbaar te zijn en actief contact te maken, kunnen wij tijdig signalen opvangen en in gesprek gaan met jongeren. We focussen vooral op het bewustmaken van jongeren over hun gedrag en de invloed daarvan op hun omgeving.’
Neslo ziet verschillende drijfveren achter ongewenst gedrag van jongeren. Verveling en groepsdruk spelen soms een rol – zo kan iets simpels als een blikje opruimen als ‘niet stoer’ worden gezien. Maar hij ziet het gedrag vooral als iets dat hoort bij de levensfase waarin jongeren zich bevinden – een periode waarin ze hun identiteit vormen en grenzen verkennen.
Wat Jeugd-Punt van de jongeren zelf hoort over hun gedrag en motivatie, is wisselend. ‘Jongeren geven vaak aan dat ze begrijpen dat hun gedrag verkeerd is, maar dat de onvriendelijke manier waarop bewoners hen soms benaderen om er iets van te zeggen hen ertoe aanzet om zich te verweren in plaats van hun gedrag te verbeteren’, aldus Delano Neslo. Hij benadrukt dat het belangrijk is om rustig op jongeren af te stappen. ‘Ik merk dat buurtbewoners zich soms geïntimideerd kunnen voelen door een groep jongeren, maar 9 van de 10 keer is het echt effectief om op een vriendelijke manier met hen in gesprek te gaan. Zo ontstaat wederzijds respect.’
Meer Halt-verwijzingen
In vergelijking met de afgelopen vijf jaar zijn er in Stichtse Vecht in 2024 de meeste Halt-verwijzingen geregistreerd. Stichting Halt helpt jongeren in Nederland om van hun fouten te leren door een leertraject aan te bieden in plaats van een strafblad, bij lichte strafbare feiten zoals vandalisme of overlast. ‘Afgelopen jaar werden er 58 jongeren uit Stichtse Vecht verwezen naar Halt’, vertelt Willem Lammerink, communicatieadviseur bij Halt. Dat is bijna het dubbele als het jaar daarvoor; toen waren het er 30.
De waarschijnlijke reden van de 93 procent toename is de invoering van het nieuwe Halt-besluit op 1 juli 2024. ‘Met het ingaan van het nieuwe Halt-besluit mag voor meer delicten naar Halt worden verwezen. Bijvoorbeeld rijden zonder rijbewijs. Dat kán een oorzaak zijn’, aldus Lammerink.
De gemeente bevestigd dit door aan te geven druk bezig te zijn met jeugdoverlast terug te dringen. ‘Samen met onze partners willen we zo vroegtijdig als mogelijk optreden. Hierbij kan een HALT-verwijzing een preventieve werking hebben om te voorkomen dat er strafrechtelijke maatregelen nodig zijn.’
Convenant ‘Veilig rond en in school’
‘Jongeren brengen veel tijd op school door, waardoor ook docenten en de schoolleiding een cruciale rol spelen in het opvangen van signalen’, aldus de woordvoerder van de gemeente. Daarom ondertekenden vertegenwoordigers van middelbare scholen, de politie, Jeugd-Punt, Halt, Sterk VO en de gemeente Stichtse Vecht vorig jaar gezamenlijk het convenant ‘Veilig rond en in school’. ‘De gemaakte afspraken zorgen voor direct contact tussen de betrokken partners zodat er snel gehandeld wordt wanneer zich een onveilige situatie voordoet op of rond school’, zegt de woordvoerder. Of het convenant al resultaten heeft opgeleverd, is nog onduidelijk; de eerste evaluatie zal aanstaande mei plaatsvinden.
