Volgens recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek is het aantal mensen met overgewicht in 2024 gelijk gebleven sinds 2014. Hoewel de overheid in de afgelopen 10 jaar veel aandacht heeft gegeven aan volksgezondheid, heeft dat zijn vruchten dus nog niet afgeworpen. Zo ook niet in de gemeente Stichtse Vecht. Het onderzoek van het CBS wijst erop dat overgewicht vooral bij ouderen groeit, maar in de gemeente Stichtse Vecht is overgewicht ook onder jongeren al langer een probleem.
De overheid heeft als doel gesteld dat in 2040 niet meer dan 38% van de volwassenen overgewicht heeft. En niet meer dan 9,1% van de jongeren. Maatregelen tegen overgewicht en obesitas staan in het Nationaal Preventieakkoord, getekend in 2018. Naar aanleiding van dit akkoord hebben alle gemeenten gekeken welke maatregelen zij zouden treffen om onder deze limieten te blijven.
Om meer controle te krijgen op overgewicht onder jongeren is Stichtse Vecht in 2013 een samenwerking aangegaan met JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht). JOGG is een organisatie die zich naar eigen zeggen inzet voor een vitale samenleving waarin een gezond leven voor alle kinderen en jongeren van 0 t/m 23 jaar het uitgangspunt is. JOGG houdt zich bezig met projecten zoals het aanleggen van beweeg-vriendelijke schoolpleinen en het gezonder maken van de sportkantines van sportverenigingen.
JOGG-regisseur Ruud Hordijk doet hard zijn best om de jeugd in de gemeente Stichtse Vecht gezonder te krijgen, maar krijgt ook kritiek. ‘Wij moeten dan aan de gemeente laten zien dat JOGG de afgelopen jaren ‘zin heeft gehad’. Vaak krijgen we te horen: ‘Stichtse Vecht is nu al 10 jaar een JOGG gemeente, maar wat zien we, het overgewicht bij jongeren neemt alsnog toe.’ Dus kort door de bocht zou je kunnen zeggen; het werkt niet. Echter is overgewicht zo’n complex probleem; en tevens afhankelijk van veel gedrags- en omgevingsfactoren, die wij niet zo één, twee, drie kunnen veranderen’, aldus Hordijk.
Er zijn veel initiatieven zoals het Preventieakkoord, maar toch vreest Hordijk dat de doelen niet gehaald gaan worden. Stichtse Vecht volgt de landelijke trend in de overgewicht-cijfers. Bij deze data moet meegenomen worden dat er een aantal veranderingen in de maatschappij plaatsgevonden hebben die effect hebben gehad op de gezondheid van jongeren. Sinds corona zitten jongeren gemiddeld véél meer achter beeldschermen. ‘Ook worden we eigenlijk continue ingehaald door innovaties. Wat bijvoorbeeld écht niet helpt is de komst van vapes, fatbikes en steeds ongezondere voedingsproducten in de supermarkt’, aldus Hordijk.
Raymond, kassamedewerker bij de Vomar in Maarssen, merkt dat juist jongeren met ongezonde producten de supermarkt uit lopen. ‘Ik werkte hiervoor bij de Albert Heijn onder het bejaardentehuis, een paar straten verderop. Daar werd de hele groenteafdeling leeg gekocht. Nu sta ik in de Vomar, waar vooral jonge mensen hun boodschappen doen. Ik zie dat jonge mensen steeds vaker voorverpakte maaltijden en maaltijdsalades kopen. Ik denk dat dat komt doordat jongeren gewoon steeds minder vaak de tijd nemen om zelf te koken’, aldus Raymond.
Het lastige aan dit probleem is dat gezondheid bij veel organisaties niet op prioriteit nummer één staat. ‘Pas als een vereniging of organisatie een gevestigd bestuur, goede financiën, genoeg leden, genoeg vrijwilligers etc. heeft, gaan ze over gezondheid nadenken. Zij doen vooral gewoon hun eigen ding en ik sta er een beetje naast van: hé hebben jullie al over appels nagedacht?’, vertelt Hordijk.
Daarom is JOGG begonnen met het afnemen van enquetes bij een groot gedeelte van de buitensportverenigingen in Stichtse Vecht. Hordijk: ’In die enquetes gaan de vragen niet alleen over rookvrije omgevingen, gezonde kantines en verantwoord alcoholbeleid, maar ook over of die verenigingen een stabiel bestuur hebben en of het financieel goed gaat.’
Wat heeft JOGG nodig om de gezondheidsdoelen wel te kunnen halen? Hordijk denkt dat we strengere keuzes mogen maken. ‘Denk dan bijvoorbeeld aan het afkeuren van reclameborden van fastfood, mits zoiets juridisch mogelijk is natuurlijk. Het is nu als sportvereniging heel lastig om leden van een biertje of een sigaretje te ontzien als daar geen gevolgen aan verbonden zitten.’ Hij vindt het belangrijk om alle samenwerkingen die JOGG aangaat in goed overleg te doen. ‘Echter mogen we echt wel wat harder zijn om te zorgen dat het niet de verkeerde kant op gaat. Wat we nu doen heeft te weinig impact.’
