Stichtse Vecht – ‘Telefoon in de telefoontas of onderop in je schooltas’. Dit is de meest gebruikte richtlijn voor smartphones op middelbare scholen, maar dat kan in de toekomst veranderen. ‘Thuis of in de kluis’, zo luidt het landelijke voorstel van D66 en een meerderheid van de Tweede Kamer. Stichtse Vecht heeft de eerste ervaringen met het ‘thuis of in de kluis-systeem’ al opgedaan, maar de richtlijn geldt nog niet op iedere middelbare school in de gemeente.

Dat een smartphoneverbod positieve effecten heeft op de leerprestaties van leerlingen bleek al uit eerdere Engelse studies, zo meldde de Kennisrotonde van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO). De Rijksoverheid gebruikte deze studie in hun onderwijsadviesbeleid vanaf 1 januari 2024 en nu volgt D66 met een landelijk voorstel. Toch kunnen de lokale afwegingen van D66 Fractie Stichtse Vecht variëren ten opzichte van het landelijke voorstel, geeft raadslid en scheikunde leraar Steven Lameris aan. “Binnen de lokale fractie maken we afwegingen. Wij vinden het essentieel dat onze jeugd wordt beschermd tegen de negatieve invloed van smartphones in de les”, aldus Steven Lameris. 

Volgens het NRO gaat het bij deze negatieve invloed vooral om concentratieverlies tijdens de les. Zo geeft vier op de tien leerlingen aan dat ze door hun smartphone minder tijd besteden aan hun huiswerk en zorgt multitasking met de smartphone in de les voor een negatief effect op het leerproces. Marco van Doorn, voorzitter van de medezeggenschapsraad van RSG Broklede begrijpt het voorstel op een smartphone-verbod van D66. “Het is zo dat telefoons in de klas verstorend werken, niet altijd, want soms heb je ze gewoon nodig”, geeft hij aan. Echter, vindt hij het ook makkelijker gezegd dan gedaan: “Leuk, telefoon thuis of in de kluis, maar de scholen moeten het verder oplossen zonder ondersteuning vanuit de politiek, terwijl D66 en een meerderheid uit de Tweede Kamer wel heel makkelijk met een voorstel weten te komen.”

De handhaving van het ‘thuis of in de kluis-systeem’ ligt bij de school zelf. “Wij gaan er niet over wat de scholen binnen hun gebouw doen, want die taak is besteed aan de medezeggenschapsraad en de schoolleiding”, laat Steven weten. “Wij dienen vanuit de gemeente in een informerende rol”, voegt hij eraan toe. Echter, is het verbod nog altijd een richtlijn en wordt het niet als een wet voor onderwijs ingevoerd. Dat heeft te maken met artikel 23, vrijheid van onderwijs. Hoe het smartphonebeleid per school kan verschillen weet Marco als geen ander. RSG Broklede heeft een samenwerking met de Rientjes Mavo en voor beide scholen is er een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad van stichting VO de Vechtstreek. Toch hanteren beide scholen een ander smartphonebeleid. “Het is als een proef begonnen op de Rientjes Mavo, afgelopen jaar en we gaan kijken naar de resultaten aankomend jaar en aan de hand daarvan beslissen we hoe we het ‘thuis of in de kluis-systeem’ ook op RSG Broklede kunnen uitrollen”, legt Marco uit. Een echte evaluatie van het systeem is er dus nog niet geweest, maar Marco heeft wel al wat ervaringen van docenten vernomen over de ondermijning van het systeem. Volgens Marco, overigens ook ICT’er op RSG Broklede, zijn leerlingen soms net als een ‘virus’ in de IT wereld: “Ze proberen uit ondanks het nieuwe systeem en zelfs als een leerling zijn telefoon tot half vijf kwijtraakt aan de docent, wagen andere leerlingen alsnog de gok, waardoor docenten fungeren als een soort ‘antiviruspartij’, wat het een spel maakt van kat en muis.” Volgens Steven is het ook lastig om echt streng te controleren bij binnenkomst. “Het zijn nog wel echt richtlijnen, geen verboden, dus we gaan leerlingen ook echt niet fouilleren en ziet een docent de telefoon wel, dan pak je die gewoon af, tenzij er een uitzondering is”, legt hij uit.

Op middelbare scholen ontkom je niet aan uitzonderingen van de richtlijn. “Natuurlijk zijn er medische redenen, zoals kinderen met een suikerziekte, die hun suikeralarm op de telefoon hebben”, geeft Steven aan. Bij noodgevallen, zoals het overlijden van een familielid, is de school te allen tijde bereikbaar, laten beide heren weten. “Daarnaast is het veel gezonder als een leerling bij zulke berichtgeving uit de klas wordt gehaald door een mentor of teamleider, in plaats van dat de leerling zelf het bericht op zijn telefoon ziet en de hele klas zich met de verdrietige situatie gaat bemoeien”, voegt Steven nog toe. “Daarnaast hebben leerlingen steeds vaker te maken met meervoudige authenticatie bij het inloggen in een account”, laat Marco weten, “en hebben ze bij creatieve vakken te maken met bijvoorbeeld het maken van video’s, vlogs en blogs”, voegt hij eraan toe. Volgens Steven moeten de scholen met elkaar bepalen welke uitzonderingen er nodig zijn en kan D66, buiten een informerende rol, niet meer ondersteuning bieden.