MAARSSEN – Het oude brugwachtershuisje in Maarssen stond jarenlang leeg, sinds de oorspronkelijke brugwachter is komen te overlijden. Waar de gemeente normaal gesproken lege panden verkoopt om onderhoudskosten te vermijden, kreeg dit pand een andere bestemming: een broedplaats voor kunst, cultuur en maatschappelijke initiatieven. Cultuurmakelaar en kunstenaar Marcel Blekendaal vertelt hoe hij het pand een tweede leven gaf en wat dit project voor hem persoonlijk betekent.

Van leeg pand naar levendige culturele plek

‘Toen ik drie jaar geleden de sleutel van de wethouder kreeg, zei hij meteen: ‘Er moet iets gebeuren, anders verloedert het pand.’ Het was een prachtig, iconisch gebouw, maar volgens gemeentebeleid moest het eigenlijk verkocht worden. Ik heb toen besloten om er een plek van te maken voor kunst en cultuur. In de loop der tijd zijn allerlei clubs en initiatieven hierheen gekomen: tentoonstellingen, muziek, verhalenavonden, een lokale radiopodcaststudio, en zelfs maatschappelijke organisaties zoals De Wachtverzachter, die mensen op een lange wachtlijst in de jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg ondersteunt.
Iedereen kan hier binnenlopen. Er is een podium, er is licht, er is ruimte om muziek te maken of gewoon te zitten en te luisteren. Zo laagdrempelig mogelijk. Zelfs het energieloket is hier aanwezig op woensdagochtend, zodat inwoners advies kunnen krijgen over het verduurzamen van hun huis. Het hele pand bruist van de activiteiten en de gemeente vond het geweldig dat dit allemaal gebeurde. Uiteindelijk heeft dat er mede voor gezorgd dat ze het pand niet meer willen verkopen.’

Een plek voor alle leeftijden

‘Het mooiste van dit pandje is dat het toegankelijk is voor iedereen. Jong en oud, van peuters tot mensen op leeftijd, vinden hier een plek om iets te beleven. Zo gebruiken kinderen van de Talent Academie de ruimte voor muziek- en theaterlessen, terwijl ouderen genieten van een concertje of tentoonstelling. Mensen die een tijdje nergens terecht kunnen, vinden hier een veilige en rustige plek. Dat geeft me ongelofelijk veel voldoening.
Voor mij gaat het niet om geld. Gemeentes zijn economisch gebonden: wie het meeste betaalt, krijgt het pand. Maar kunst en cultuur brengen iets anders. Het is maatschappelijk waardevol, helpt tegen eenzaamheid en biedt mensen een podium om hun fantasie en creativiteit te ontdekken. Het is fantastisch om te zien hoe een klein gebaar, zoals een ukulele-workshop of een kunstexpositie, zoveel impact kan hebben.’

Kunst moet uitdagen, niet alleen mooi zijn

‘Wat kunst voor mij zo interessant maakt, is dat het je hersenen activeert. Soms begrijp je het niet meteen, soms is het lelijk of zelfs vies. Dat maakt het boeiend. Kijk naar al die beroemde voorbeelden: een banaan aan de muur kan de hele kunstwereld op z’n kop zetten. Het gaat om wat er gebeurt, om de discussie en de reactie die een kunstwerk oproept. Hier in het huisje kan dat ook: mensen zien iets vreemds en gaan nadenken, praten en fantaseren.
Zelfs kleine projecten, zoals een vierkante meter gras die ik van het UNESCO-fort in Maarsseveen haalde en in het Doornburgh tentoonstelde, laten mensen stilstaan en nadenken. Het is laagdrempelig, toegankelijk en roept vragen en verwondering op. Dat vind ik mooi. Het is kunst die leeft en die iets doet met mensen.’

Het persoonlijke geluk van dit werk

‘Het allerbelangrijkste voor mij is de blijdschap die ik zie bij bezoekers en artiesten. Ik heb gezien hoe een mevrouw die al jaren op de wachtlijst stond, na een middag ukelele spelen en een tentoonstelling, terugkeerde met een grote glimlach en schreef: ‘Ik heb nog nooit zo’n leuke middag gehad.’ Dat is het moment waarop alles samenkomt: kunst, cultuur, maatschappelijke waarde.
Voor mij gaat het werk niet om geld, maar om voldoening. Het pandje geeft me energie, inspiratie en het gevoel dat ik iets bijdraag aan de gemeenschap. Mensen verrassen, hun fantasie prikkelen en een glimlach op hun gezicht toveren, dat is waarvoor ik dit werk doe. Het is een plek waar iedereen welkom is en waar kunst en cultuur echt iets betekenen.’

Een blijvend cultureel erfgoed

‘Dit huisje hoort bij het dorp Maarsseveen, bij de iconische brug, bij de geschiedenis. Het is een monument dat behouden moet blijven. Hier worden niet alleen tentoonstellingen gehouden, maar ook lokale musea en VVV’s gepromoot. Het pand fungeert als etalage en ontmoetingsplek, waar toeristen en inwoners samenkomen. Voor mij persoonlijk heeft dit project veel betekend: het geeft voldoening, inspiratie en laat zien hoe kunst en cultuur mensen kunnen verbinden. Het mooiste aan dit project is dat het leeft, dat het mensen blij maakt, en dat ik daar een kleine rol in mag spelen. Het is maatschappelijk, creatief en emotioneel waardevol, en voor mij onbetaalbaar.’

Danielle Reyes Urbano sprak met Marcel Blekendaal over hoe jongeren de toekomst van cultuur en kunst beïnvloeden :