Recentelijk publiceerde de kanalen van de FvD en Thierry Baudet een video op het platform X waarin Baudet claimt dat 80% van de arbeidsmigratie een direct gevolg is van het feit dat het voor werkgevers onbetaalbaar is om Nederlands personeel aan te nemen. Deze claim is ongefundeerd.
Deze factcheck is geschreven op 17-10-2024 met de kennis van dat moment.
Bron van de bewering
De video is een opname van een debat en voorzien van ondertiteling. In de video maakt Baudet meerdere claims, waaronder de eerder genoemde, die uiteindelijk wijzen op een cyclus die zorgt voor migratie. Het verhaal over deze cyclus roept vragen op. Beweren dat 80% van de arbeidsmigratie komt doordat werkgevers geen Nederlands personeel kunnen betalen, klinkt vergezocht. De claim, in combinatie met de andere redenen die worden genoemd, lijkt op het eerste gezicht een coherent verhaal te vormen, maar het ontbreken van bronvermelding in zowel de video als in de tekst bij de post wekt argwaan. Migratie is misschien wel het grootste thema geworden in de Nederlandse politiek, mede door de aandacht die daarop wordt gericht door partijen zoals de FvD. Bij een thema dat zo groot en actueel is, is het van belang dat de belangrijkste sprekers omtrent dit thema geen desinformatie verspreiden.
Waarom de claim ongefundeerd is
Het is lastig om in kaart te brengen hoeveel arbeidsmigranten er precies in Nederland zijn. Verschillende onderzoeken hanteren andere bronnen en verschillen in definitie over wat zij rekenen als arbeidsmigranten. Drs. Lambert Obermann van de Adviesraad Migratie noemt in dit artikel het vrije verkeer van diensten als extra reden voor het onduidelijke plaatje. Dit maakt het extra belangrijk om je bron te benoemen bij een bewering over arbeidsmigratie. Het maakt het ook moeilijker om zo’n bewering te maken, gezien de onduidelijkheid over het aantal arbeidsmigranten.
Baudet verwijst in zijn claim naar verdringing. Hij stelt dat het voor werkgevers onbetaalbaar is om Nederlands personeel aan te nemen, wat zou leiden tot de komst van arbeidsmigranten. In deze context verdringen de arbeidsmigranten het Nederlandse personeel; zij nemen namelijk de banen over die eigenlijk voor Nederlanders bedoeld zijn. Het ABU (Algemene Bond Uitzendondernemingen) en het CPB geven aan dat er nauwelijks sprake is van verdringing. Dit komt doordat arbeidsmigranten in sectoren werken waar weinig of geen Nederlandse arbeidskrachten te vinden zijn. Bovendien is de werkloosheid in Nederland relatief laag. Volgens het CBS waren in het tweede kwartaal 370.000 mensen (3,6% van de beroepsbevolking) werkloos; deze mensen zijn vaak om een reden werkloos. Daarnaast zijn er tekorten op de Nederlandse arbeidsmarkt.
Stel dat iedere Nederlander zou kunnen werken, ongeacht of we de cijfers van de Migrantenmonitor (550.000), het SEO-rapport (735.000) of het ABU (950.000) gebruiken. Dan hebben we nog steeds lang niet genoeg Nederlanders om het werk dat de arbeidsmigranten nu doen te verrichten. Het gaat er niet eens zozeer om of deze bedrijven het zich kunnen veroorloven om Nederlands personeel in te huren; het Nederlands personeel is er gewoon niet. Bovendien is er in Nederland ook een wettelijk bepaald minimumloon. In 2022 waren er ruim 400.000 banen die maximaal het minimumloon verdienen. Het is niet geheel duidelijk of de arbeidsmigranten hieronder vallen; het CBS benoemt dat dit vooral banen zijn die de beroepsbevolking onder de 25 jaar invult. Ruben van Gaalen van het CBS helpt mij verder om de lonen van arbeidsmigranten te onderzoeken. ‘We publiceren wel uurlonen van mensen die niet in Nederland zijn geboren en die hier werken. Dan zie je dat, als je kijkt naar de grootste groepen binnen de EU, zij werken tegen relatief lage lonen.’ De cijfers zijn van 2022; toen was het minimumloon voor 21-jarigen bij een 40-urige werkweek in Nederland €10,14. We zien dus dat de arbeidsmigranten in deze cijfers niet structureel onderbetaald worden. Het lijkt daardoor niet aannemelijk dat werkgevers echt het geld niet hebben voor Nederlands personeel.
Conclusie
Er is geen duidelijk beeld van hoeveel arbeidsmigranten er in Nederland zijn, wat het lastig maakt om beweringen, zoals die van Baudet, te bevestigen of te ontkrachten. Maar rekening houdend met de verschillende metrieken is er gewoon onvoldoende beschikbare mankracht binnen de Nederlandse beroepsbevolking. Het is dus niet relevant dat werkgevers geen Nederlands personeel kunnen betalen; ze kunnen het waarschijnlijk wel, want de arbeidsmigranten worden niet per se onderbetaald. Het personeel is er gewoon niet. Dit is de voornaamste reden waarom arbeidsmigranten komen. Als het werk er niet zou zijn, dan zouden zij er ook niet zijn. De claim dat 80% van de arbeidsmigratie een gevolg is van werkgevers die geen Nederlands personeel kunnen betalen, is dus ongefundeerd.
