Als je minder calorieën eet, krijg je ook minder DNA-schade, beweert een kop van het AD op 11 oktober. Dat beweren ze op basis van het onderzoek van Jan Hoeijmakers, moleculair geneticus. Hij gelooft dat we ouder kunnen worden door minder te eten, omdat DNA-schade een van de oorzaken van veroudering is. De eerste bewering lijkt juist, maar of we ook ouder worden kunnen we niet met zekerheid zeggen.
Deze factcheck is geschreven op 17-10-2024 met de kennis van dat moment
Bewering
Minder calorieën is minder DNA-schade
Oordeel
Correct
Onderzoek van de bewering
Jan Hoeijmakers begon zijn onderzoek op muizen met een groeistoornis, veroorzaakt door DNA-reparatiedefecten. Hij zette deze muizen op een dieet: vanaf zeven weken oud aten ze 30% minder. Deze muizen leefden soms wel drie keer zo lang. “Het organisme stort dan minder energie in de groei, en meer energie in de weerbaarheid”, legt Hoeijmakers uit.
Hetzelfde is daarna geprobeerd bij meerdere kinderen met soortgelijke DNA-reparatiedefecten. “Emma leerde nooit lopen en kon op haar zesde door haar getril geen Duplo-blok meer op een andere krijgen. Op dag twaalf van de behandeling stopte het trillen. Nu loopt ze, een wonder”, vertelt Hoeijmakers. Volgens hem kunnen we uit deze resultaten concluderen dat er ook een positief effect te behalen valt bij gezonde mensen die 30% minder eten.
Generalisatie
Kunnen we die conclusie trekken? De Correspondent schrijft dat het niet te doen is om dit voor mensen onder gecontroleerde omstandigheden langdurig te onderzoeken. Ook onderzoeker en hoogleraar Bas Zwaan erkent dat er bij mensen gewoon geen harde data zijn op dit vlak.
Wel deed het Wisconsin National Primate Research Center (WNPRC) onderzoek naar het effect van het 30% minder eten op resusapen. In 2017 kwamen zij tot de conclusie dat effecten van veroudering weldegelijk vertraagden bij deze apen. Door de grote gelijkenis tussen resusapen en mensen zegt dit onderzoek al een stuk meer over ons, dan de onderzoeken met muizen, fruitvliegen of vissen die eerder gedaan zijn.
Levenskwaliteit
“Die apen hebben continu een hongergevoel, dus of de kwaliteit van leven vergroot, daar twijfel ik aan”, vertelt Zwaan. “Als je het bloed afneemt van mensen die bijvoorbeeld een marathon lopen, vind je ongeveer evenveel DNA-schade als bij iemand die een hartaanval gehad heeft.” Als je heel lang wilt leven moet je volgens deze onderzoeker weinig eten, maar daarbij ook weinig bewegen, want anders heb je niet genoeg energie. Echter is het juist goed om te bewegen.
Ook berichten andere media over hetzelfde onderwerp vaak met een disclaimer ‘indien geen sprake van ondervoeding’, waar in het AD niets over staat. In de kop staat dat je van minder calorieën, minder DNA-schade krijgt. In de tekst lees je hoe Hoeijmakers uitlegt dat je ouder wordt door een lage DNA-schade, maar logischerwijs zorgen té weinig calorieën juist niet voor een lange levensduur.
Klopt de bewering uit de kop dan wel? Ja, want elke dag ontstaan in elke cel duizend beschadigingen en dat gebeurt al bij ademhalen. Bij het innemen van calorieën wordt het DNA ook altijd aangetast en dat vergroot automatisch de kans op DNA-schade. Dat is nog niet slecht voor je, net zoals ademhalen dat niet is. Denk maar aan het marathon voorbeeld van Zwaan. “Door niets te eten, loop je ook de minste DNA-schade op”, vertelt hij. Alleen hou je het op vele andere vlakken natuurlijk niet vol.
Conclusie
De bewering is correct: van minder calorieën krijg je ook minder DNA-schade. Wat in het artikel staat suggereert dat je door 30% minder calorieën te eten, minder DNA-schade krijgt en omdat die DNA-schade veroudering veroorzaakt zou je dus ouder worden door minder te eten. Dat laatste weten we echter niet zeker. De kans is best groot, maar aangezien dit nog nooit onderzocht is op mensen onder gecontroleerde omstandigheden weten we het niet helemaal zeker. Van de bewering kunnen we wel zeggen dat deze zeker weten klopt.
