Deze factcheck is geschreven op 18 oktober met de kennis van dat moment.

CLAIM: Meer lucht- en geluidsvervuiling vergroot risico op onvruchtbaarheid

OORDEEL: Vermoedelijk waar

‘Toch maar verhuizen? Meer lucht- en geluidsvervuiling vergroot het risico op onvruchtbaarheid’. Zo klinkt de titel van een artikel op Kek MAMA. Volgens dit artikel wordt geluidsoverlast geassocieerd met een verhoogd risico op onvruchtbaarheid bij vrouwen vanaf 35 jaar. Een mogelijke oplossing om de vruchtbaarheid te verbeteren, zou het nemen van maatregelen tegen geluidsoverlast kunnen zijn. Andere factoren, zoals roken en overmatig alcoholgebruik, kunnen echter ook bijdragen aan onvruchtbaarheid. Het Deense onderzoek toont verder aan dat fijnstof voornamelijk de vruchtbaarheid van mannen beïnvloedt, en geen effect heeft op de vruchtbaarheid van vrouwen.

Achtergrond

Het originele Deense onderzoek geeft aan dat verkeerslawaai het risico op onvruchtbaarheid bij vrouwen tussen de 35 en 45 jaar kan verhogen, vooral bij langdurige blootstelling over een periode van vijf jaar. Bij vrouwen tussen de 30 en 34 jaar werd echter geen verband tussen lawaai en onvruchtbaarheid gevonden. Daarnaast kunnen andere omstandigheden, zoals fijnstof, ook van invloed zijn op de vruchtbaarheid van vrouwen. Bij mannen werd verkeerslawaai daarentegen wel geassocieerd met een verhoogd risico op onvruchtbaarheid. 

Niet alleen Kek MAMA zet dit groot op de voorpagina maar ook het platform Women’s Health geeft hetzelfde bericht een podium.Het onderzoek waar Women’s Health naar verwijst is een Deens onderzoek naar de lange termijn effecten van verkeerslawaai en fijnstof op de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen. 

Ook het wetenschappelijke platform Scientias (her)plaatst het onderzoek. Echter, geven zij een mindere schokkende claims. Zij relativeren de uitkomsten van het Deense onderzoek en geven daarbij andere mogelijke oorzaken.

Effecten van geluidsoverlast op de gezondheid

In een iets wat verouderde studie van Grov et Al, wordt ook naar dit onderwerp gekeken. Naast dat geluidsoverlast invloed kan hebben op vruchtbaarheid kan het ook op andere aspecten van je gezondheid effect hebben. Geluidsoverlast kan bijvoorbeeld leiden tot chronische stress, slaapverstoring en hormonale verstoringen, wat allemaal negatieve gevolgen kan hebben voor je algemene gezondheid en tevens de vruchtbaarheid. 

Het onderzoek heeft aangetoond dat langdurige blootstelling aan lawaai, vooral verkeerslawaai, kan leiden tot een verhoogde productie van stresshormonen zoals cortisol. Verhoogde cortisolniveaus kunnen op hun beurt de menstruatiecyclus verstoren en de hormonale balans beïnvloeden, wat invloed kan hebben op de vruchtbaarheid bij vrouwen. Deze beweringen worden ook beaamt door Stansfeld en Matheson.

Hoe zit het in Nederland

Een woordvoerder van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) betoogde dat geluidsoverlast kan bijdragen tot een verhoogde bloeddruk, stress en slaaptekort. Langdurige stress door geluidsoverlast kan ook bijdragen aan slaapstoornissen, wat de hormonale balans verder verstoort. Slaap is namelijk essentieel voor de productie van reproductieve hormonen, en slaaptekort kan de eisprong en de menstruatiecyclus beïnvloeden, wat de vruchtbaarheid kan verminderen. Onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) laat dus zien dat geluidsoverlast kan bijdragen aan verhoogde bloeddruk, stress en slaapverstoring, wat op zijn beurt invloed kan hebben op de algemene gezondheid. 

Wereldgezondheidsorganisatie

Het WHO geeft een aantal adviezen en richtlijnen om dit soort klachten en gevolgen te beperken. Het rapport richt zich op de negatieve gezondheidsimpact van milieu-lawaai, zoals verkeerslawaai, luchtvaartlawaai en industrieel lawaai. Geluidsoverlast wordt geassocieerd met verschillende gezondheidsproblemen, waaronder hart- en vaatziekten, slaapstoornissen, stress en mentale aandoeningen zoals angst en depressie. De WHO legt de nadruk op de noodzaak van geluidsbeperkingen binnen stedelijke planning en verkeersbeheer als belangrijke stappen om de volksgezondheid te beschermen.

Conclusie

Mijn oordeel is dat de claim vermoedelijk waar is. Hoewel geluidsoverlast niet altijd direct onvruchtbaarheid veroorzaakt, kunnen de indirecte effecten van stress en slaapverstoring door lawaai mogelijk meer invloed hebben op de vruchtbaarheid van vrouwen én mannen.  Er is echter meer onderzoek nodig om het precieze werking en oorzaken te begrijpen en te verifiëren of geluidsoverlast echt een significante factor is in vruchtbaarheidsproblemen. Ook of dat dan licht aan decibel, fijnstof of andere factoren die spelen bij verkeersdrukte.