De Telegraaf kopte: “Voedselzekerheid is in Nederland niet gegarandeerd.” Staatssecretaris Jean Rummenie stelde dat de voedselzekerheid in Nederland niet zeker is. Maar klopt deze uitspraak?

De aanleiding

Tijdens een bezoek aan de wereldzaadbank op Spitsbergen uitte staatssecretaris Jean Rummenie zijn zorgen over de voedselzekerheid in Nederland. Dit onderwerp staat hoog op de politieke agenda, vooral bij de BoerBurgerBeweging (BBB). Volgens Rummenie zorgen veranderende internationale verhoudingen ervoor dat Nederland meer aandacht moet besteden aan voedselproductie. Hij pleit daarom voor maatregelen om jonge boeren te ondersteunen en de afhankelijkheid van buitenlandse voedselimport te verminderen.

Daarnaast erkent hij dat de stikstofuitstoot door de veehouderij een probleem is, maar wijst hij erop dat ook andere sectoren bijdragen aan de druk op de landbouw. Rummenie benadrukt dat Nederland zijn zelfvoorzienendheid moet vergroten om beter bestand te zijn tegen internationale onzekerheden op het gebied van voedsel en energie.

Hoe zit het echt?

Volgens Wageningen University & Research (WUR) betekent voedselzekerheid dat iedereen altijd toegang heeft tot voldoende, veilig en voedzaam voedsel. Dit moet niet alleen fysiek beschikbaar zijn, maar ook sociaal en economisch toegankelijk. Daarnaast moet het aansluiten bij de voedingsbehoeften van mensen voor een gezond leven.

Uit de meest recente Global Food Security Index van 2022, gepubliceerd door Economist Impact, blijkt dat Nederland op de vijfde plaats stond van 113 onderzochte landen. Dit geeft aan dat Nederland internationaal gezien zeer voedselzeker is. Bovendien zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd over de voedselzekerheid van Nederland. In het rapport Hoe voedselzeker is Nederland? uit 2023 wordt geconcludeerd dat Nederland in staat is om zijn eigen bevolking te blijven voorzien van gezonde voeding, mits er bepaalde aanpassingen worden gedaan.

Dr. Bart de Steenhuijsen Piters (WUR) legt uit: “Nederland heeft een grote veestapel. Als we niet meer kunnen exporteren, hebben we een overschot aan vee. Dit zou betekenen dat we tijdelijk veel meer vlees moeten consumeren om dit overschot te verkleinen. Zodra dat proces is afgerond, zouden we overstappen naar een kleiner, duurzamer veesysteem en een iets aangepast dieet.”

Landbouweconoom Petra Berkhout (WUR) benadrukt dat voedselzekerheid vooral draait om toegang tot voedsel: “In Nederland en de EU zijn er zeker mensen die voedselonzeker zijn, zoals degenen die afhankelijk zijn van de voedselbank. Toch is het algemene probleem niet een tekort aan voedsel, maar de financiële toegankelijkheid ervan.”

Staatssecretaris Rummenie stelt dat recente internationale ontwikkelingen de voedselzekerheid in gevaar brengen. Dr. De Steenhuijsen Piters is het daar niet volledig mee eens: “Nederland importeert veel voedsel, maar het grootste deel van deze handel vindt plaats binnen de EU. De Europese Unie is over het algemeen stabiel, en ondanks geopolitieke spanningen blijft de import grotendeels doorgaan. Mogelijk moeten we ons dieet enigszins aanpassen als import van buiten de EU stagneert, maar dit betekent niet dat onze voedselzekerheid direct in gevaar komt.”

Zowel Berkhout als De Steenhuijsen Piters zijn het erover eens dat de voedselzekerheid in Nederland momenteel niet bedreigd wordt door internationale ontwikkelingen. De Steenhuijsen Piters voegt hieraan toe: “Het ministerie heeft ons gevraagd een scenario te onderzoeken waarin Nederland volledig stopt met import en export. Dit is echter zeer onwaarschijnlijk, omdat we altijd handel kunnen blijven drijven met buurlanden als België en Duitsland.”

Conclusie

De bewering “De voedselzekerheid is in Nederland niet zeker” blijkt onjuist. Volgens experts blijft Nederland, ondanks geopolitieke spanningen en veranderende marktomstandigheden, goed in staat om zijn bevolking te voorzien van voldoende en gezond voedsel.

Nederland importeert en exporteert grotendeels binnen de EU, en deze handelsstromen blijven voorlopig stabiel. Hoewel er aanpassingen nodig kunnen zijn in de manier waarop voedsel wordt geproduceerd en geconsumeerd, vormen de huidige internationale ontwikkelingen geen acute bedreiging voor de voedselzekerheid in Nederland.