Veel mensen hebben last van angst. Het is lastig om te zeggen of dit nu aangeboren, aangeleerd of een combinatie van beide is. Waarom ervaart de ene persoon meer angst dan de ander en waarom hebben sommige mensen last van een angststoornis? Sommige mensen lijken gevoeliger te zijn voor angst en paniek dan anderen.

Angst is een natuurlijke reactie van het lichaam op gevaar. Het kan helpen om alert te blijven en snel te reageren wanneer dat nodig is. Maar wanneer angst buitensporig of voortdurend aanwezig is, kan het problematisch worden. Angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische aandoeningen wereldwijd. Volgens psychiater Menno Oosterhoff heeft maar liefst één op de tien mensen te maken met een angststoornis. Dit zijn schokkende cijfers, en het kan iemands leven drastisch beïnvloeden.

Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat 41% van de mensen met een angststoornis herstellen binnen zes jaar. Hoewel dat percentage hoopvol klinkt, betekent het ook dat een groot deel van de mensen langere tijd blijft worstelen met hun angstklachten. Voor hen kan angst verlammend werken en het dagelijks functioneren ernstig beperken.

Sommige mensen met een angststoornis kunnen op allerlei momenten paniek ervaren. Dit kan gebeuren in stressvolle situaties zoals examens, werkdruk of conflicten. Maar angst kan ook plotseling opkomen tijdens situaties die voor anderen misschien volkomen normaal zijn, zoals reizen, sociale bijeenkomsten of het betreden van nieuwe plekken. Voor iemand met een sociale angststoornis kan bijvoorbeeld een simpele ontmoeting met onbekenden al enorm beangstigend zijn.

Er zijn verschillende soorten angststoornissen, waaronder gegeneraliseerde angststoornis (GAS), paniekstoornis, sociale angststoornis en specifieke fobieën. Bij een gegeneraliseerde angststoornis maken mensen zich overmatig zorgen over uiteenlopende onderwerpen, vaak zonder een duidelijke aanleiding. Een paniekstoornis kenmerkt zich door onverwachte paniekaanvallen die gepaard gaan met hevige lichamelijke symptomen zoals hartkloppingen, zweten, trillen en ademhalingsproblemen. Sociale angststoornis draait om een intense angst voor sociale situaties waarin men beoordeeld of bekritiseerd zou kunnen worden.

Angststoornissen kunnen ontstaan door verschillende factoren. Genetische aanleg speelt een rol, maar ook omgevingsfactoren zoals traumatische ervaringen, langdurige stress en opvoeding kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een angststoornis. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat mensen met een overactief stressrespons-systeem gevoeliger kunnen zijn voor het ontwikkelen van angstgerelateerde klachten.

Gelukkig zijn er verschillende behandelmethoden beschikbaar voor mensen met een angststoornis. Cognitieve gedragstherapie (CGT) wordt vaak beschouwd als de meest effectieve vorm van therapie. Hierbij leert iemand om disfunctionele gedachten en gedragingen te herkennen en geleidelijk te veranderen. Daarnaast kunnen ontspanningstechnieken, mindfulness en, in sommige gevallen, medicatie helpen om angstklachten te verminderen.

Hoewel angst een normale menselijke emotie is, kan het voor mensen met een angststoornis verlammend zijn. Het is daarom belangrijk om angststoornissen serieus te nemen en te erkennen dat herstel mogelijk is. Bewustwording, begrip en behandeling kunnen een groot verschil maken voor mensen die dagelijks worstelen met angst.

Carlijn vertelt hoe haar angststoornis haar leven beïnvloeden: