In Nederland komen ongeveer 360 verschillende soorten bijen voor. Helaas wordt meer dan de helft daarvan bedreigd. Bijen spelen een cruciale rol in onze natuur én in onze voedselvoorziening. Toch weten we verrassend weinig over deze belangrijke insecten en hun huidige situatie. Om daar verandering in te brengen, werd acht jaar geleden de Nationale Bijentelling in het leven geroepen. Ook dit jaar wordt er weer geteld, van 10 tot en met 14 april, verspreid over het hele land.

“In natuurgebieden wordt goed gemonitord en hebben we een redelijk beeld van hoe het met de bijen gaat. Maar buiten die gebieden, op plekken zoals parken, tuinen en andere woonomgevingen, weten we nauwelijks iets,” vertelt Koos Biesmeijer, wetenschappelijk directeur van Naturalis. Precies daarom is de Nationale Bijentelling, een initiatief van Naturalis, IVN Natuureducatie en LandschappenNL, zo belangrijk. Waar de telling eerder meestal twee dagen duurde, is deze dit jaar uitgebreid naar vijf dagen. “Op die manier kunnen ook basisscholen deelnemen, bijvoorbeeld tijdens de biologieles.”

Op de website van de Nationale Bijentelling is een telformulier te vinden met 24 bijensoorten. “We hebben er bewust niet voor gekozen om alle Nederlandse soorten op te nemen,” legt Biesmeijer uit. “Sommige soorten zijn in deze tijd van het jaar nog niet actief, en we hebben vooral gekozen voor soorten die eenvoudig te herkennen zijn. Denk aan de honingbij, verschillende hommelsoorten en enkele solitaire bijen.” Het doel is dan ook niet volledige nauwkeurigheid, maar een breed beeld van de aanwezigheid van bijen in menselijke leefomgevingen.

Om echt inzicht te krijgen in de leefomstandigheden van bijen, is het belangrijk om meerdere jaren te tellen. “De afgelopen jaren zagen we bijvoorbeeld dat hommels het op sommige plekken moeilijk hadden, terwijl het aantal metselbijen juist sterk toenam. Deze soort maakt veel gebruik van bijenhotels. Zulke trends worden pas zichtbaar over langere tijd, wat het belang van jaarlijkse herhaling benadrukt.”

Met een klein gebaar, zoals een halfuurtje bijen tellen, draag je bij aan een groter geheel, benadrukt Biesmeijer. “Door mee te tellen help je niet alleen om de situatie in kaart te brengen, maar draag je ook bij aan de bescherming van een onmisbare schakel in ons ecosysteem.”

In onderstaande reportage wordt duidelijk wat de oorzaken zijn van de afname van de bij en wat wij kunnen doen om de bij een beetje te helpen.