In Duiven komt de grootste foodcourt van Europa. Dit werd aangekondigd in de radio-uitzending Dit is de Dag van 8 april. Projectmanager Erwin Slot was te gast om te vertellen over het project Food Village, een enorme foodcourt die langs de A12 komt te staan. Hier zouden onder andere fastfoodketens als Taco Bell en Burger King een plek krijgen. Niet bepaald gezond, en dat vond ook hoogleraar voeding en gezondheid Edith Feskens, die ook in de studio aanwezig was. ‘Slechts 5 procent van de Nederlanders eet volgens de Schijf van Vijf,’ reageerde ze. Een opvallend laag percentage, waar je je kunt afvragen of het wel klopt. Na onderzoek te doen naar deze claim blijkt deze echter te kloppen.
Claim
Slechts 5 procent van de Nederlanders eet volgens de Schijf van Vijf
Oordeel
Gefundeerd
De Schijf van Vijf is een voorlichtingsmodel van het Voedingscentrum dat laat zien hoe je gezond en gevarieerd kunt eten. Het bestaat uit vijf vakken: groente en fruit, volkoren graanproducten, eiwitrijke producten, vetten en dranken. Volgens de schijf van 5 moet je bijvoorbeeld 250 gram groente per dag eten en 2 stuks fruit. Dit lukt echter de meeste Nederlanders niet, blijkt uit onderzoeken van het RIVM. Volgens de Voedselconsumptiepeiling 2012–2016 haalde slechts een klein percentage van de bevolking de aanbevolen hoeveelheden groenten, fruit, volkorenproducten en vis. Zo at slechts 16 procent van de volwassenen genoeg groente, 12 procent genoeg fruit en 57 procent te weinig vis. Ook de consumptie van volkorenproducten lag onder de aanbeveling, terwijl mensen juist veel producten buiten de Schijf van Vijf aten.
Uit een recenter rapport van het RIVM the Diet of the Dutch valt er al enige verbetering te zien in de voedselconsumptie van Nederlanders, maar is dit bij lange na nog niet gezond genoeg. Zo haalt inmiddels 29 procent van de volwassenen de dagelijkse groente-aanbeveling en 18 procent eet 2 stuks fruit per dag. Ook is het aantal frisdrank- en snackconsumptie iets gedaald. Toch blijft het aantal mensen dat alle richtlijnen volgt vrij klein. In Nederland is de groep die het gezondst eet 65 jaar of ouder, volgens de Leefstijlmonitor van het CBS. Pubers eten en drinken het ongezondst: 31 procent drinkt dagelijks suikerhoudende dranken en 86 procent eet niet dagelijks twee stuks fruit. Deze onderzoeken laten dus zien dat Nederlanders niet altijd even gezond eten. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat supermarkten nog vaak producten aanbieden die te vet en te zout zijn. Volgens een studie van Questionmark zetten supermarkten nog onvoldoende stappen om gezondere keuzes voor consumenten te vergemakkelijken.
Zowel de Voedselconsumptiepeiling van 2012–2016 als die van 2019–2021 bevestigen het beeld: slechts een fractie van de Nederlanders volgt alle adviezen uit de Schijf van Vijf. ‘De 5 procent die Edith Feskens noemt, vind ik nog een optimistisch getal,’ vertelt expert voedingswetenschappen en volksgezondheid Dr.Anneleen Kuijsten. De Schijf van Vijf is gebaseerd op de gezonde voedingsrichtlijnen van de Gezondheidsraad. In het RIVM-rapport The Diet of the Dutch komen deze richtlijnen per voedselcategorie terug. ‘Per richtlijn houdt slechts 10 tot 50 procent van de mensen zich eraan. Tien procent van de mensen haalt bijvoorbeeld de richtlijn van 15 gram ongezouten noten per dag, en over het algemeen eten Nederlanders 150 gram groente, terwijl de richtlijn op 200 gram ligt. Dus de kans dat mensen alle richtlijnen halen, is vrij klein. Zeker omdat dit in ja/nee-scores wordt uitgedrukt. Stel dat de gemiddelde groente-inname van 150 naar 170 gram gaat. Dan is dat wel een verbetering, maar de richtlijn wordt nog steeds niet gehaald. Over het algemeen is het percentage dat alle richtlijnen volgt dus erg klein.’
Maar eten Nederlanders die niet alle richtlijnen halen dan echt zo ongezond? Volgens Kuijsten ligt dat iets genuanceerder. ‘In de richtlijnen staat bijvoorbeeld ook dat je drie koppen thee per dag moet drinken. Sommige mensen drinken echter geen thee, maar veel glazen water. Als je alle richtlijnen zou volgen, scoor je een tien, maar een heleboel mensen halen een zeven of een acht. Dat betekent niet meteen dat je ongezond leeft.’ Volgens Kuijsten is het echter wél belangrijk dat mensen op hun voeding blijven letten. ‘Als iedereen zou eten volgens de richtlijnen, zouden we veel minder welvaartsziekten hebben in Nederland. In sommige gevallen is die tien dus misschien wel nodig.’
