In een AD-artikel van april 2025 wordt er gezegd dat statiegeldzoekers zorgen voor ee fikse kostenpot voor vier grote steden in Nederland. De uitgaven ligt al op 9,4 miljoen per jaar.

Claim
statiegeld zoekers maken prullenbakken kapot en zorgen daardoor voor een kostenpot van 9,4 miljoen per jaar.

oordeel
waar

Bron van de bewering

Statiegeldzoekers kosten gemeenten miljoenen euro’s: dat meldt het AD op 16 april 2025. Volgens het artikel geven de vier grote steden – Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht – jaarlijks samen 9,4 miljoen euro extra uit aan het schoonmaken van afval rondom ondergrondse containers. De oorzaak? Volgens de gemeenten zijn het vooral statiegeldzoekers die rommel veroorzaken door afvalzakken open te trekken in hun zoektocht naar blikjes en flesjes.

Het artikel verwijst naar een onderzoek van IPR Normag. Daaruit zou blijken dat deze groep een aanzienlijk aandeel heeft in de toename van opruimkosten. De kosten zouden volgens het AD de komende jaren zelfs kunnen oplopen tot meer dan 15 miljoen euro als er geen maatregelen worden genomen.

Maar dit roept allerlei vragen op.Hoe weet je zeker dat die 9,4 miljoen euro aan extra kosten alleen door statiegeldzoekers komt? En op basis waarvan heeft IPR Normag dit onderzoek gedaan?

Is het onderzoek goed uitgevoerd?

Methodoloog Roy Stewert geeft aan dat het onderzoek sterke punten heeft, zoals een praktijkgerichte aanpak en beleidsmatige relevantie, wat het bruikbaar maakt voor gemeentelijk beleid. De combinatie van kwantitatief (financiële gegevens, casusanalyse) en kwalitatief onderzoek (praktijkwaarnemingen, gesprekken) is waardevol, maar het mist een geïntegreerde “mixed-methods” aanpak. Een zwakker punt is het ontbreken van literatuuronderzoek en het formuleren van duidelijke onderzoeksvragen en hypothesen, wat het onderzoeksdoel niet volledig verduidelijkt. Daarnaast is de steekproef beperkt tot G4-gemeenten, wat een stedelijk perspectief biedt maar geen inzicht in platteland situaties. De economische ramingen hebben onzekerheden die beter onderbouwd kunnen worden met betrouwbaarheidsmarges. 

Is deze claim waar?

Peter van Druten, woordvoerder van Stadsbeheer Rotterdam, geeft aan dat de gemeente het geschetste beeld herkent. “Wij hebben samen met Amsterdam, Den Haag en Utrecht dit kostenonderzoek laten uitvoeren. Daarmee willen we inzicht krijgen in de extra kosten die gemeenten maken als gevolg van de statiegeldregeling. Voor Rotterdam komt dat neer op bijna 2,3 miljoen euro.”

Op de vraag of men zeker weet dat deze kosten uitsluitend door statiegeldzoekers worden veroorzaakt, legt Van Druten uit dat het onderzoeksbureau verschillende aspecten heeft meegenomen in de analyse. “Een van de onderdelen was de extra tijd die gemoeid is met het opruimen van opengebroken afvalbakken door statiegeldzoekers.” Of dit als hard bewijs kan worden gezien, is echter de vraag.

Utrecht was een jaar geleden al klaar met het vandalisme door statiegeldzoekers, zo blijkt uit een artikel van het AD. Susanne Schilderman, destijds verantwoordelijk wethouder namens D66, liet onderzoeken of de bekende oranje doneerbeugel zou leiden tot een vermindering van het aantal opengebroken prullenbakken. Uit dat onderzoek bleek echter dat bezoekers weinig gebruik maken   van deze beugels.

Ook Amsterdam erkent dat dit probleem speelt. Peter van de Ven, community manager van Essit Crow – een bedrijf dat zich richt op toekomstbestendig beheer en vernieuwing van de fysieke leefomgeving – benadrukt het belang van meer innamepunten voor statiegeldflesjes en -blikjes. Dit om te voorkomen dat afvalbakken en -zakken worden opengemaakt door statiegeldzoekers.

conclusie

De claim dat statiegeldzoekers verantwoordelijk zijn voor 9,4 miljoen euro aan extra kosten voor de vier grote steden is grotendeels waar. Dit wordt ondersteund door een onderzoek van IPR Normag en bevestigd door betrokken gemeenten zoals Rotterdam, Utrecht en Amsterdam. Het onderzoek toont aan dat statiegeldzoekers bijdragen aan extra opruimkosten, onder andere door het openbreken van afvalbakken. Hoewel er enige onzekerheid bestaat over de precieze toewijzing van de kosten aan statiegeldzoekers, maakt het onderzoek een overtuigende case. Daarom kan de claim als waar worden beschouwd.