Leiden – 3 oktober is het zover, dan is Leiden 450 jaar ontzet. Dit wordt grootst gevierd in de stad van Leiden. De grote kermis, hutspot, haring en wittebrood. Alles in Leiden staat in het teken van het 450 jaar vrij zijn van de stad Leiden. Maar wat is er precies gebeurt op 3 oktober 1574?  

Ons land is tussen 1568 en 1648 met Spanje in oorlog, de tachtigjarige oorlog. Spanje heeft Nederland bezet. Ook Leiden is in de handen van de Spanjaarden. De Watergeuzen zetten Leiden onderwater, dit maakt de Spanjaarden zo bang dat zij uit Leiden wegvluchtten. De Leidenaren worden bevrijd en vieren dit met haring en wittebrood. Zij hebben erge honger en ook de pest speelt in Leiden een grote rol. 3 oktober is het begin van de terugkering van de Spanjaarden naar hun eigen land. En dus ook het begin voor de stichting van de Republiek der Nederlanden. Een bekend zin is hierover ook: ‘Leiden ontzet, Holland gered’.   

Er zijn verschillende, vreemde, gerechten die specifiek met het Leidense ontzet worden gegeten. Dit is haring met wittebrood en hutspot. De verhalen hierachter maken deel uit van de Leidse geschiedenis. Te beginnen met hutspot. Dit werd door Cornelis Joppenszoon gevonden in een pot van de Spanjaarden. In de pot zat namelijk wortel, uit, vlees en pastinaak. Dit is nu bekend als hutspot. Het haring en wittebrood was het voedsel dat de Geuzen meenamen dat zij Leiden binnenkwamen. De hongerige Leiden kregen dit om 8.00 uur s’ochtends nadat de Geuzen de stad binnenkwamen. Nog steeds wordt dit voedsel als traditie gegeten tijdens het Leidens ontzet. Haring en wittebrood als ontbijt en hutspot als avondeten.  

Bekijk hier de videoreportage die Jet Kramer heeft gemaakt over de geschiedenis van het Leids ontzet: