Op zondag 29 september is er een video van de NOS verschenen. Er word een bewering gedaan, namelijk: ‘Tiktok en Insta verleide jonge migranten om illegaal naar Europa te komen. Volgens de claim worden jongeren via deze platforms blootgesteld aan video’s waarin verschillende mensen de reis naar Europa hebben gemaakt en hier positief over zijn. In de video’s worden de negatieve kanten niet belicht en worden jonge migranten aangemoedigd om de illegale route af te leggen.
Deze fact-check is geschreven op 4-10-2024 met de kennis van dat moment
Bewering: TikTok en Instagram verleide jonge migranten om illegaal naar Europa te komen
Oordeel: Juist
Er zijn verschillende studies die een relatie leggen tussen migratie en sociale media. Hierin wordt onder andere gekeken naar de besluitvorming van migranten. Op internet is veel informatie te vinden ook voor mensen die overwegen hun land te verlaten. Platforms zoals TikTok en Instagram zijn vooral populair onder jongeren. In de video van de NOS worden video’s laten zien van een van de jongens die de reis heeft afgelegd waarmee de NOS in gesprek gaat. De video heeft miljoenen views. Ook vertelt een van de mannen in de video dat zijn jonge broertje door de beelden ook naar Ceuta wil komen.
Sociale media en migratie
In een onderzoek van Perceptions hebben ze verschillende bevindingen over sociale media en de invloed ervan op migranten. Zij stellen dat uit literatuuronderzoek blijkt dat er persoonlijke getuigenissen afgelegd worden over de levens omstandigheden en er wordt geholpen informatie over routes te delen, maar dat dit ook soms verkeerde informatie over het leven daar kan zijn. Het kans soms namelijk zijn dat het leven mooier voor gedaan wordt om niet als een mislukkeling over te komen voor familie en vrienden.
In een rapport van Emerald insight is gevonden dat door sociale media het migratie netwerk vergroot wordt en er meer informatie te vinden is over bepaalde routes, maar dat hierbij niet de risico’s worden vermeld. Dit sluit aan op het eerdere onderzoek van Perceptions. Namelijk dat er een ander beeld wordt voor gedaan van de werkelijkheid. Vooral voor jonge migranten kan dit gevaarlijk zijn. Zij kunnen wellicht de gevolgen van een zo’n reis niet in zien. Ook kan het zijn dat smokkelaars gebruik maken van platforms als TikTok en Instagram om jongeren te werven voor een reis om via een illegale route naar Europa te reizen en zij zich dit onschuldiger voor doen dan het is.
Waarschuwingen van overheden
De Marrokaanse overheid houdt zich bezig met campagnes om jongeren te ontmoedigen om een illegale reis naar Europa te maken vermeld Bladna. Dit is naar aanleiding van berichten op sociale media die jongeren aanmoedigen om de oversteek naar Spanje te maken vermeld de site. Er worden billboards geplaatst met verschillende ontmoedigende teksten. De campagne benadrukt dat jongeren niet moeten luisteren naar de lokroep van werk en succes in Europa.
Aanvullende overwegingen
Echter is migratie een complex proces. Er komt veel kijken bij een keuze om te migreren. Ook zijn er verschillende manieren van migreren. Zoals Henk van Houtem aangeeft, is het volgens internationele regels toegstaan om asiel aan te vragen in Europa. Het is niet illegaal om naar Europa te komen, mits je de juiste route neemt. Ok geeft hij aan dat men niet enkel door een filmpje de keuze maakt om te migreren. Hier komt veel bij kijken, dus om een bewering te doen dat jongeren door filmpjes op TikTok een keuze maken om te migreren is erg kort door de bocht.
Conclusie
De claim dat TikTok en Instagram worden gebruikt om jonge migranten te verleiden om illegaal naar Europa te komen kan worden beschouwd als waar. Er is veel bewijs dat aangeeft dat smokkelaars sociale media gebruiken om een aantrekkelijk maar misleidend beeld te schetsen van migratie naar Europa. Het wordt gebruikt om succes verhalen te verspreiden, waardoor migranten eerder geneigd zijn illegale en gevaarlijke routes te volgen. Echter is dit niet de enige reden dat jonge migranten naar Europa komen.
