Opinie: Beste journalisten, doe normaal over abortus. Zoals de rest van Nederland, luid het opiniestuk van Alina Chakh en Eva de Goeij. Zij schrijven in hun stuk de media aan verantwoording te betreft hun acties rondom de berichtgeving van het onderwerp abortus. In het stuk noemen de schrijfsters ‘abortus een van de veiligste medische behandelingen die er bestaat’ (parafraserend). Een maatstaaf van deze veiligste medische behandelingen wordt niet gegeven, wat de claim moeilijk te bewijzen maakt.

Deze factcheck is geschreven op 8 November 2024, met de kennis van dat moment.

Verschillende behandelingen

Abortus wordt meestal als overkoepelde term gebruikt voor het afbreken van een zwangerschap. Echter heb je hier verschillende behandelingen voor. Voordat de bekendste abortus behandelingen aan de pas komen, is er nog een overtijdsbehandeling. Dit kan een morning-after pil zijn, een pechspiraal of een zuigcurettage. Overtijdsbehandelingen verschillen ook in radius van het werken van de middelen. Waar de morning-after pil maar tot 72 uur na de seks ingenomen kan worden, kan de zuigcurettage tot 16 dagen na de laatste ongesteldheid.

Als de overtijdsbehandelingen te laat zijn wordt gekeken naar verschillende abortus behandelingen. Deze behandelingen verdelen zich onder de abortuspil, zuigcurettage en abortus door operatie. Deze behandelingen hebben verschillende veiligheidsgradaties, en verschillen ook qua fysieke en emotionele ervaringen van elkaar.

Bijwerkingen

Overtijdbehandelingen zijn meestal minder emotioneel beladen, omdat de embryo’s nog erg klein zijn. Fysieke klachten kunnen er wel zijn, zoals bloedingen en (hevige) krampen, vergelijkbaar met menstruatieklachten.

Bij abortus behandelingen kunnen er meer risico’s optreden en meer emoties vrijkomen. Bij de abortus pil valt het tweede deel van de behandeling plaats bij de zwangere thuis, waardoor er wordt aanbevolen een volwassen present te houden tijdens de behandeling, en geen zorg voor kleine kinderen op te nemen. Het verwerken van de abortuspil leidt tot bloedverlies en (hevige) krampen, voor sommigen vergelijkbaar aan menstruatieklachten.

Zuigcurettage vindt plaats in het ziekenhuis of in een kliniek. Dit kan het proces voor sommige vrouwen emotioneler maken. Na de behandeling wordt meestal gesproken met de patiënt en antibiotica meegegeven om de kans op infecties te verkleinen. Omdat zuigcurettage in het ziekenhuis of een kliniek plaatsvindt kan het proces emotioneler zijn voor bepaalde zwangere mensen. De bijwerkingen van zuigcurettage zijn vergelijkbaar met die van de abortuspil, maar kunnen langer strekken. Ook neemt de zorgverlener vaak nog een paar weken na de behandeling contact op met de patiënt.

De operatieve verwijdering van het embryo is meestal het meest fysiek ingrijpend. De operatie duurt gemiddeld langer dan een zuigcurettage en wordt met in een dag opname gepland. Een paar uur na de ingreep kan de patiënt naar huis, maar er wordt afgeraden zwaar werk te doen tot twee dagen na de ingreep. Tot aan de volgende menstruatie kan er ook sprake zijn van bloedverlies en menstruatieklachten als (hevige) krampen. Hier volgt een onderzoek naar na de behandeling.

Veiligheid

Abortus behandelingen verschillen niet alleen van elkaar, maar ook van andere medische behandelingen. Het is daarom lastig een maatstaaf te stellen voor de veiligheid van deze behandeling tegenover medische ingrepen rondom een heel ander onderwerp. Roland Bal, onderzoeker naar beleid en bestuur in de gezondheidszorg, noemt de claim vreemd. “Bij abortus spelen immers zoveel andere dingen. En hoe en voor wie definieer je veiligheid? Fundamenteel christenen zul je niet horen zeggen dat het veilig is voor de foetus bijvoorbeeld, en anderzijds is de sociale en psychische veiligheid van vrouwen er juist mee gediend. Of de ingreep zelf fysieke risico’s voor de vrouw heeft heb ik nog nooit van gehoord, maar dat zegt niet alles. Emotioneel kan het zeker belastend zijn”.

Rondom abortus speelt nog veel bias, en worden soms ook onwaarheden verspreid. Hoewel er geen maatstaaf voor de vergelijking kan worden gesteld qua veiligheid, zijn de behandelingen op zich over het algemeen niet gevaarlijk. Uitschieters zitten er bij elke medische behandeling bij, dit klopt ook zo bij abortus behandelingen.

Conclusie

Hoewel de uitspraak op zichzelf niet valt te meten, en daarom genuanceerder gebracht had moeten worden, ligt er wel een kern van waarheid in. De verschillende overtijds- en abortus behandelingen zijn op zichzelf meestal niet gevaarlijk, maar hebben net als andere medische behandelingen een risico factor en bijwerkingen. De claim is daarom onjuist. Niet alleen verbiedt de zinsopbouw gevaar bij de behandelingen, het haalt ook alle verschillen weg en scheert alles over één kam.