In deze factcheck onderzoeken we de bewering van Bas van de Goor, oud-volleyballer van het gouden team van 1996, dat het aantal mensen dat is gaan volleyballen na de Olympische medaille is afgenomen. We bekijken de beschikbare gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over de sportdeelname in de jaren negentig, de standpunten van de Nederlandse Volleybalbond (Nevobo), en de impact van grote sportevenementen zoals de Olympische Spelen op de sportdeelname. Uit de cijfers blijkt dat, ondanks de Olympische winst, het aantal volleyballers na 1996 niet significant is gestegen, en zelfs een lichte daling te zien was. In deze context wordt de uitspraak van Van de Goor bevestigd door de statistieken.

Deze factcheck is geschreven op 22-11-2024 met de kennis van dat moment.

Bewering:
Na de gouden medaille van het Nederlandse volleybalteam op de Olympische Spelen van 1996 zijn minder mensen gaan volleyballen.

Oordeel:
Juist

Bron van de bewering:

Tijdens de uitzending van Goedemorgen Nederland op 14 november 2024 vertelde Bas van de Goor, oud-volleyballer en lid van het gouden team van 1996, dat het aantal volleyballers na deze overwinning juist is afgenomen. Deze bewering is niet gebaseerd op de cijfers van de Nederlandse Volleybalbond (Nevobo), zij gaven aan dat er geen digitaal archief bestaat over deze periode. Als het goed zou Nevobo de jaarverslagen wel in ons papieren archief moeten hebben opgeslagen maar zeggen daar niet zomaar bij te kunnen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft hier wel twee onderzoeken naar gedaan en hier zou de uitspraak vandaan kunnen komen. We hebben Bas van de Goor gesproken en zegt deze informatie regelmatig gehoord te hebben bij verschillende congressen en bijeenkomsten en verklaart via ChatGPT tot een juist antwoord te zijn gekomen.

Onderzoek:

De Satistieken van het CBS in de aangehaalde tabellen zijn gebaseerd op meerdere onderzoeken en registraties die jaarlijks of periodiek zijn uitgevoerd. Deze onderzoeken richten zich op sportdeelname en zijn uitgevoerd in de aangegeven jaren (zoals 1991, 1995, 1999, 2003, en 2007).

Het eerste onderzoek is voor het laatst gewijzigd op: 15 juni 2011.

Het tweede onderzoek is voor het laatst gewijzigd op: 19 oktober 2001.

1. Algemene trends:
   • Het percentage Nederlanders dat sportte, steeg tussen 1991 en 2007 van 65% naar 76%.
   • Lidmaatschap van sportverenigingen daalde van 36% in 1991 naar 33% in 2007, ondanks een stijging in algemene sportdeelname.
2. Volleybal-specifieke trends:
   • In de periode van 1991 tot 1999 bleef het percentage Nederlanders dat volleybalde stabiel rond de 4-5%.
   • In 1999 was er een lichte daling zichtbaar naar 4%.
   • Het lidmaatschap van volleybalverenigingen bleef relatief stabiel rond 49% gedurende de jaren negentig.

Deze cijfers wijzen erop dat volleybal in de jaren rond de Olympische Spelen van 1996 niet significant is afgenomen, maar er een hele lichte daling te zien is.

Invloed van de Olympische Spelen op sporten:

Olympische successen hebben vaak een inspirerend effect op sportdeelname, maar de impact blijkt in veel gevallen van korte duur. Direct na een groot sportevenement zoals de Olympische Spelen neemt de populariteit toe maar er wordt wel benadrukt dat grote sportevenementen slechts beperkt bijdragen aan een structurele toename in sportparticipatie. Langdurige effecten blijven doorgaans uit, tenzij er gericht beleid is om sporten toegankelijker te maken en niet-sporters te betrekken.

Standpunt van Nevobo:

Nevobo zelf vermoed dat na de winst van de gouden medaille er niet minder mensen zijn gaan volleyballen maar dat er juist meer aandacht voor de sport zou zijn gekomen maar dit niet zonder de documenten feitelijk kunnen onderbouwen. Ze erkennen echter dat gedetailleerde data over lidmaatschappen en trends van destijds niet gemakkelijk toegankelijk zijn. Nevobo zegt dat het mogelijk is dat Bas van de Goor ooit de data bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) of bij Nevobo zelf toen de tijd heeft gekregen maar dat niet kunnen bevestigen. Ook vermelden ze dat het best mogelijk is dat Bas van de Goor dit vanuit eigen ervaring heeft gedeeld. Bas van de Goor zegt hier zelf het volgende over: “deze informatie heb ik regelmatig gehoord bij verschillende congressen en bijeenkomsten. Ik heb geen duidelijke bron. ChatGPT is niet echt betrouwbaar, maar dit is wat ik daarvan ophaal.” Hij stuurde hierbij de cijfers die het ChatGPT gevonden had en daarin stond dat in 1996 Nevobo een ledenaantal van 151.332 had en dit ledenaantal afgenomen tot 140.549 in 1999. Deze cijfers zijn niet door Nevobo bevestigd en kunnen daarom niet als officiële data worden beschouwd.

Conclusie:
De bewering van Bas van de Goor dat het aantal volleyballers na de gouden medaille op de Olympische Spelen van 1996 is afgenomen, blijkt te kloppen als we de gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bekijken. Volgens de statistieken van het CBS bleef de deelname aan volleybal in de jaren negentig relatief stabiel, maar er is wel een lichte daling zichtbaar vanaf 1999. Het lidmaatschap van volleybalverenigingen bleef stabiel, maar de algemene trend in die periode wijst niet op een significante toename na de Olympische overwinningen. Dit ondersteunt de bewering van Van de Goor dat er sprake was van een daling in het aantal mensen dat ging volleyballen. Het is echter belangrijk te vermelden dat de bewering van Van de Goor niet direct gebaseerd was op concrete bronnen, maar meer op persoonlijke ervaringen en indirecte informatie. De cijfers van het CBS ondersteunen uiteindelijk wel zijn standpunt.