Op 11 februari 2025 plaatste Forum voor Democratie (FVD) op X de volgende uitspraak: ‘De Nederlandse pensioenpot wordt elk jaar méér waard, terwijl dat geld níét aan de oudedagsvoorziening wordt besteed.’ Dit suggereert dat pensioenfondsen winst maken zonder dat gepensioneerden hiervan profiteren, maar klopt deze bewering? 

Pensioenfinanciering

Om dit te beoordelen, moeten we kijken naar hoe het Nederlandse pensioenstelsel werkt. In Nederland beheren pensioenfondsen enorme vermogens, die worden opgebouwd uit premies van werkenden en beleggingsrendementen. Dit geld is niet bedoeld om direct uit te keren, maar om in de toekomst pensioenen te kunnen blijven betalen. Volgens De Nederlandsche Bank hadden Nederlandse pensioenfondsen in het eerste kwartaal van 2023 een gezamenlijk belegd vermogen van ongeveer €1.542 miljard. Dit vermogen schommelt door wisselende beurskoersen en rentestanden. Soms neemt het toe, soms af. 

Maar wordt dit geld dan niet gebruikt voor pensioenen? Dat is onjuist. Jaarlijks keren pensioenfondsen miljarden euro’s uit aan gepensioneerden. Wel kunnen er periodes zijn waarin de pensioenen niet worden verhoogd met de inflatie, iets wat “indexatie” wordt genoemd. Dat gebeurt alleen als de financiële positie van een fonds het toelaat, blijkt uit onderzoek van Universiteit Leiden. Bijvoorbeeld, het Pensioenfonds Openbare Bibliotheken verhoogde de pensioenen in 2025 met 3,5% omdat hun financiële buffers dat mogelijk maakten. 

Ondanks de stevige basis van het Nederlandse pensioenstelsel, heerst er bij veel mensen onzekerheid over de toekomst van hun pensioen. Joost Tieland, pensioenexpert en directeur van Brand New Day, merkt op dat Nederlanders over het algemeen niet geneigd zijn om te bezuinigen op hun pensioen, zelfs niet in economisch uitdagende tijden. ‘Nederlanders lijken nu liever iets van hun comfort op te geven, zodat ze later een goed pensioen hebben dat niet tegenvalt’, stelt hij. Dit onderstreept dat er veel belang wordt gehecht aan een stabiel en voorspelbaar pensioenstelsel. 

Michael Visser, pensioendeskundige bij budgetvoorlichter Nibud, wijst op een veelvoorkomend misverstand: ‘Mensen denken soms dat het pensioenvermogen hetzelfde werkt als een spaarpot waar je gewoon geld uit kunt halen, maar zo is het niet. Dit vermogen is bedoeld voor de lange termijn, om de pensioenen van zowel de huidige als toekomstige generaties te garanderen.’  

‘Ook zien veel mensen dat pensioenfondsen een hoog belegd vermogen hebben en vragen zich af waarom hun pensioen niet direct omhooggaat. Maar dat geld is nodig om de beloftes voor de lange termijn na te komen. Het gaat niet alleen om de gepensioneerden van nu, maar ook om die van de toekomst’, aldus Visser.  

Nieuw pensioenstelsel  

Een andere factor die meespeelt, is de overgang naar een nieuw pensioenstelsel. De Wet toekomst pensioenen, die in 2023 werd aangenomen, moet het systeem transparanter en persoonlijker maken. De overgang naar dit nieuwe systeem brengt echter tijdelijke onzekerheid met zich mee. Pensioenfondsen moeten voorzichtig te werk gaan om ervoor te zorgen dat de transitie eerlijk verloopt. Paul Verbeek, adviseur van Pensioenbeheer, legt uit: ‘Tijdens de overgangsperiode is het cruciaal dat pensioenfondsen voldoende buffers aanhouden om grote schommelingen te voorkomen. Dit kan betekenen dat indexaties tijdelijk achterblijven, zelfs als het vermogen groeit.’ 

Conclusie

Kortom, de claim van FVD is misleidend. Hoewel het totale pensioenvermogen in sommige jaren groeit, betekent dit niet dat het geld niet aan pensioenen wordt besteed. Het primaire doel van het pensioenfonds blijft het uitkeren van pensioenen, nu en in de toekomst. De groei van het vermogen is noodzakelijk om toekomstige verplichtingen te dekken, zeker in een vergrijzende samenleving waarin steeds meer mensen een beroep doen op hun pensioen.