President Donald Trump heeft herhaaldelijk zijn plan geuit om de Gazastrook over te nemen en te transformeren tot een luxe vakantiebestemming, waarbij de Palestijnse inwoners zouden worden verplaatst naar andere landen. Hij introduceerde dit idee voor het eerst op 26 januari 2025 en herhaalde het sindsdien meerdere keren, onder andere tijdens een persconferentie met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Op 11 februari 2025 benadrukte Trump opnieuw dat de Verenigde Staten de Gazastrook zouden overnemen en ontwikkelen tot een toeristische trekpleister. Om dit plan waar te maken moeten simpelweg eerst alle huidige inwoners de Gazastrook verlaten.
Trump introduceerde zijn plan eind januari al, toen hij stelde dat Gaza ‘opgeruimd’ moest worden (AD). Ook toen vroeg de Amerikaanse president buurlanden Jordanië en Egypte om hem te hulp te schieten in zijn idee en de Palestijnse inwoners, die niet meer naar hun huizen terug konden keren, op te vangen. Of de, sindsdien benoemde vluchtelingen vervolgens ooit terug mogen keren sprak Trump zich niet expliciet uit, wel dat hij alles ‘gewoon’ op zou ruimen. Later voegde de president dus aan zijn plan toe dat Gaza het nieuwe ‘Rivièra van het Midden-Oosten’ duizenden en duizenden nieuwe banen zou opleveren wanneer Amerika kan beginnen aan deze zogenaamde opbouw.
Dat er vele bizarre ideeën kronkelen in Trumps hoofd heeft hij eerder al laten blijken maar dit gaat, volgens VN-secretaris-generaal António Guterres, wel echt te ver. Guterres stelde vervolgens dat dit plan van Trump uit zal komen op etnische zuivering én dat dit strafbaar is (Reuters). Ook Amnesty International reageerde en noemde het plan ‘een overduidelijke schending van het internationaal recht.’ Frank bovenkerk, emeritus hoogleraar criminologie aan de Universiteit Utrecht en tevens gespecialiseerd in onder andere georganiseerde misdaad, etniciteit en criminaliteit en rassendiscriminatie stelt ‘etnische zuivering op zichzelf is geen strafbaar feit. Je vindt nergens in het internationale recht dat dat niet mag, maar het is wel een methode waarbij bepaalde criminele doeleinden kunnen worden bereikt, zoals bijvoorbeeld oorlogsmisdaden.’
Om vast te stellen of deze mogelijke etnische zuivering strafbaar is, moeten we definiëren wat het begrip precies betekent. Volgens om.nl kent de term ‘etnische zuivering’ zelf geeneens een juridische definitie en ook het rode kruis stelt dat de handelingen die hiermee gepaard gaan erkend zijn als ernstige misdrijven maar de etnische zuivering op zichzelf niet. Verder wordt, in vele gevallen, een etnische zuivering vergeleken met genocide en daarover valt, volgens Bovenkerk, niet te twistten. ‘Het meest ernstige dat we als mens kennen is genocide. En genocide is het strafbare feit, de manier waarop dat kan gebeuren is onder andere via etnische zuivering.’ Zo blijkt etnische zuivering dus eerder een middel om het doel van genocide te behalen. Of er wel of geen sprake is van genocide, laten we in deze factcheck buiten beschouwing aangezien dat een discussie op zich is en mogelijk een aparte factcheck vereist.
Etnische zuivering is op zichzelf dus geen strafbaar feit maar kan gepaard gaan met handelingen die dat wel zijn of dienen als methode om genocide te realiseren. In het geval dat Trump zijn plan zou doorzetten, zou dit neer kunnen komen op etnische zuivering.
In het geval dat Trump zijn plan met Gaza zal gaan realiseren, zal dit uitkomen op etnische zuivering maar zal hij hier niet direct voor vervolgd (kunnen) worden. Wel is het aannemelijk dat de uitvoering van zijn plan gepaard zou gaan met concrete handelingen die, volgens het internationale recht, wel strafbaar zijn. Wat de factcheck betreft: Trumps plan kan inderdaad als etnische zuivering worden gezien maar ontkracht is het feit dat dit strafbaar is. Of Trump zich uiteindelijk juridisch schuldig maakt, hangt af van de uitvoering en de juridische interpretatie van zijn handelen.
