Op 8 maart vieren we Internationale Vrouwendag, een dag om stil te staan bij de positie en rechten van vrouwen wereldwijd. Maar terwijl in veel landen vooruitgang wordt geboekt, zijn er ook ontwikkelingen die vrouwenrechten juist onder druk zetten. In de Verenigde Staten is er veel discussie over Project 2025, een beleidsplan van de conservatieve denktank The Heritage Foundation. Dit plan is bedoeld als leidraad voor een toekomstige conservatieve regering en bevat voorstellen die grote gevolgen kunnen hebben voor vrouwenrechten.
Een belangrijk onderdeel van het plan is het verder beperken van abortus. Project 2025 pleit ervoor om federale financiering voor abortusdiensten te stoppen en abortuspillen zoals mifepriston en misoprostol te verbieden. Ook wil men de Comstock Act, een wet uit de 19e eeuw, strenger handhaven. Hierdoor zou het illegaal worden om abortusmedicatie per post te versturen, wat vooral vrouwen in conservatieve staten in een kwetsbare positie brengt. Daarnaast wil het plan de toegang tot anticonceptie verminderen. Zo wordt voorgesteld om zorgverzekeraars niet langer te verplichten bepaalde noodanticonceptie te vergoeden. Werkgevers zouden om religieuze of morele redenen zelfs anticonceptie uit hun zorgverzekeringen kunnen schrappen. Dit kan ertoe leiden dat vooral vrouwen met een lager inkomen moeite krijgen met het regelen van anticonceptie.
Volgens Tali Spiegel, Universitair Hoofddocent sociologie aan de Universiteit Utrecht, heeft de Comstock Act ook te maken met het creëren van een verdeling tussen ‘ons’ en ‘hen’: ‘Dit beleid draait niet enkel om vrouwenrechten, maar om het creëren van een ‘wij tegen zij’-mentaliteit. Het is een manier om een scheiding te maken tussen ‘ons, witte christenen’ en ‘hen, de niet-witte, niet-christelijke anderen.’
‘Veel Amerikanen maken zich zorgen over deze plannen’, stelt Spiegel. Volgens cijfers van het Centers for Disease Control and Prevention (CDC) vonden er in 2020 ruim 930.000 abortussen plaats in de VS, wat neerkomt op ongeveer 20% van alle zwangerschappen. ‘Sinds de afschaffing van Roe v. Wade (een uitspraak uit 1973 die vrouwen in de VS het recht gaf op abortus tot ongeveer 24 weken zwangerschap) in 2022 is het aantal abortussen nauwelijks gedaald, maar is de toegang ertoe in veel staten wel veel moeilijker geworden’, vertelt Spiegel.
Gendergelijkheid
Ook op het gebied van gendergelijkheid stelt Project 2025 veranderingen voor. Zo wil men de term ‘gendergelijkheid’ herdefiniëren en meer nadruk leggen op traditionele gezinswaarden. Seksuele voorlichting op scholen zou worden beperkt, omdat huidige programma’s volgens conservatieven abortus en ‘risicovol gedrag’ bij jongeren zouden aanmoedigen.
Daarnaast ondertekende Donald Trump onlangs een decreet dat transpersonen uitsluit van deelname aan vrouwensporten op openbare scholen en universiteiten. Dit heeft geleid tot veel discussie in de VS. Volgens Jennifer Smits-Kilgus, Amerikaanse politiek expert, is dit geen verrassing: ‘Amerika heeft een lange geschiedenis van conservatieve waarden. De samenleving denkt vaak groots over economie en mogelijkheden, maar als het op sociale normen aankomt, is het land diepgeworteld in een ouderwets verleden.’ De impact hiervan is al zichtbaar. ‘Er zijn al gevallen van transpersonen die worden uitgesloten’, stelt Smits-Kilgus. ‘Dit was een groot politiek onderwerp tijdens de verkiezingen. De Republikeinen wilden terug naar traditionele waarden, terwijl Democraten pleitten voor inclusiviteit en diversiteit.’ Sportorganisaties en liberale groeperingen zoeken naar manieren om dit beleid lokaal en regionaal tegen te gaan, aangezien de nationale politiek momenteel gedomineerd wordt door conservatieven.
‘Trump moet letterlijk en serieus worden genomen. Wat hij in zes weken heeft veranderd, kan tientallen jaren duren om terug te draaien—als dat überhaupt nog mogelijk is’, zegt Smits-Kilgus. Voorstanders daarentegen zien het als een kans om traditionele waarden en gezinsnormen te herstellen. Hoe dit beleid uiteindelijk zal uitpakken, hangt af van de politieke ontwikkelingen in de komende jaren. Eén ding is zeker: de strijd om vrouwenrechten in de VS is nog niet gestreden.
Beluister hieronder het interview met Universitair hoofddocent Sociale Wetenschappen, Maatschappijwetenschappen en Sociologie aan de Universiteit Utrecht, Tali Spiegel voor meer informatie.
