Finfluencer en ‘’ondernemer’’ Mees Wijnants beweert in een video van Ongehoord Nederland dat ‘’Nederland een beetje een socialistische heilstaat begint te worden.’’ Is Nederland echt een socialistische heilstaat aan het worden? Het antwoord: nee.
Op 17 juli publiceerde Ongehoord Nederland een video op youtube met de titel ‘’Steeds meer jongeren willen Nederland verlaten’’. De 22-jarige fincluencer en ”ondernemer” Mees Wijnants werd hierin geïnterviewd over het feit dat hij op jonge leeftijd is geëmigreerd naar het buitenland. In de video deed hij de volgende uitspraak: ‘’Nederland begint een beetje een socialistische heilstaat te worden, hé.’’ Hij voegde daarbij aan toe ‘’dat belastingen constant omhoog gaan’’ en dat ‘’op een gegeven alle ondernemers weggaan’’.
Wijnants stelt dat Nederland steeds meer verandert in een ‘’socialistische heilstaat’’. Maar wat betekent dat eigenlijk? Laten we eerst kijken naar het woord ‘’socialistische’’. Het woord ‘’socialistische’’ verwijst naar het socialisme. Volgens ToolsHero, een online educatief platform dat door verschillende betrouwbare media zoals NRC wordt erkend, is het socialisme een politieke, sociale en economische filosofie. Het socialisme gaat ervan uit dat alles wat mensen produceren een gezamenlijk product is, waardoor iedereen er in de maatschappij recht op heeft. Het socialisme streeft naar gelijkheid en herverdeling.
Dan het tweede woord ‘’heilstaat’’. Volgens de Van Dale is een heilstaat een ‘’staat waar iedereen gelukkig is’’, terwijl Encyclo het omschrijft als een ‘’maatschappij waarin iedereen (in theorie) tevreden is.’’ Een socialistische heilstaat is dan ook min of meer een samenleving waarin de overheid streeft naar gelijkheid en herverdeling, en waarin iedereen tevreden leeft.
Ironische term
De term ‘’socialistische heilstaat’’ is volgens Dennis Bos, historicus aan de Universiteit Leiden, ontstaan in de jaren zeventig. ‘’In de jaren zeventig werd deze term geïntroduceerd door de Telegraaf en de VVD. Ze gebruikte deze term om socialisten belachelijk te maken.’’
Bos, die expert in de geschiedenis van het socialisme in Nederland, is het niet eens met de bewering van Wijnants: ‘’Ik vond het pijnlijk om het gebrek aan niveau te zien. Deze jongen heeft geen idee waar hij het over heeft. Volgens hem betekent ‘een socialistische heilstaat’ dat hij meer belasting moet betalen. Dit klopt niet, want belasting wordt op dit moment geheven door een kapitalistische staat en dat geld wordt besteed aan kapitalistische zaken. Dat de belasting volgens hem omhoog gaat heeft totaal niets met het socialisme te maken.’’
Bos vindt ook dat Wijnants socialisten framed. ‘’Met de term ‘socialistische heilstaat’ suggereert Wijnants dat alle socialisten denken dat een heilstaat kan bestaan. Terwijl er in Nederland geen enkele socialist is die zegt: ‘Stem op mij, want dan wordt Nederland een heilstaat.’‘’
Privatisering
Een belangrijke eigenschap van een socialistische heilstaat is dat alle productie en maatschappelijke middelen in handen zijn van de staat. Dit is in Nederland niet het geval. Sinds 1990 zijn verschillende productie en maatschappelijke middelen die de overheid in bezit had, geprivatiseerd. Een goed voorbeeld hiervan is het openbaar vervoer. In 1984 werd voor het eerst gesproken over privatisering van het openbaar vervoer en in de jaren negentig werd dit uiteindelijk uigevoerd (Baggen & den Hollander, 2014). Ook zijn in de jaren negentig onder andere energiebedrijven en waterleidingbedrijven geprivatiseerd (Van Damme, 2006). Met deze informatie kunnen we concluderen dat Nederland de afgelopen 40 jaar juist het tegenovergestelde heeft gedaan van wat een socialistische heilstaat zou doen.
Naast privatisering is er nog een goed voorbeeld waarom Nederland niet een socialistische heilstaat begint te worden. In een heilstaat is iedereen gelukkig. Als we kijken naar de cijfers van het CBS, dan zien we dat de gemiddelde geluksscore van Nederlanders op een schaal van 1 tot 10 in 2013 7,7 was. Tot en met 2024 is deze score elk jaar hetzelfde gebleven, met uitzondering van 2021, 2022 en 2023, toen de score iets lager lag, namelijk 7,6.
Conclusie
Meest Wijnants beweert dat Nederland een socialistische heilstaat begint te worden. Dit is niet waar. Volgens Dennis Bos, historicus aan de Universiteit Leiden, is Nederland niet een socialistische heilstaat. Volgens Bos heeft Wijnants geen idee wat hij zegt. ‘’Omdat hij meer belasting moet betalen, wordt Nederland niet gelijk een socialistische heilstaat. Tevens wordt Belasting geheven door een kapitalistische staat en wordt het belastinggeld besteed aan kapitalistische zaken.’’ Daarnaast zijn in Nederland niet alle productie en maatschappelijke middelen in handen van de overheid, in tegenstelling tot een socialistische heilstaat. En is in een heilstaat iedereen gelukkig, het geluk onder de Nederlanders is echter de afgelopen 10 jaar niet gestegen. Dit betekent dat we niet een heilstaat beginnen te worden waarin iedereen gelukkig is. De eindconclusie is dan ook dat Nederland geen socialistische heilstaat is.
