Op woensdag 16 oktober 2023 was het World Restart a Heart Day, een dag die wereldwijd in het teken staat van het belang van reanimatie. Deze dag biedt een gelegenheid om stil te staan bij de reanimatiekennis van Nederlanders en het belang van snelle actie bij een hartstilstand. Met 17.000 gevallen van een hartstilstand per jaar in Nederland is het duidelijk dat reanimatiekennis van levensbelang is. Uit onderzoek van het Rode Kruis blijkt dat de kennis van eerste hulp in Nederland verbetert, maar er is nog steeds ruimte voor verbetering.

Hoeveel Nederlanders kunnen reanimeren?

Uit cijfers van het Rode Kruis blijkt dat 70% van de Nederlanders weet wat te doen bij een hartstilstand. Dit is een duidelijke verbetering ten opzichte van 2016, toen slechts 56% wist dit te doen. Toch blijft er een groot verschil tussen kennis en daadwerkelijke actie: slechts 50% durft daadwerkelijk te beginnen met reanimeren of een AED te gebruiken. Het blijkt dus dat meer training en zelfvertrouwen nodig zijn om deze percentages hoger te krijgen. Slechts 21% van de Nederlanders boven de 12 jaar beschikt over een geldig EHBO-certificaat. Mensen met een EHBO-certificaat grijpen in 86% van de gevallen in bij een noodgeval, tegenover 37% van degenen zonder certificaat. “Ik denk dat we het hier in Nederland niet slecht doen. Qua cijfers hebben we wereldwijd een van de hoogste overlevingskansen. Maar ik vind wel dat we op scholen meer kunnen doen om jongeren deze kennis bij te brengen.” Aldus Edwin Pietersma, eigenaar Edwin Pietersma Training & Advies.

Waarom is reanimatiekennis zo belangrijk?

Het herkennen van een hartstilstand is essentieel voor snelle actie. Je moet snel ingrijpen als iemand plotseling in elkaar zakt, niet meer reageert, abnormaal ademt of schokkende bewegingen maakt. Deze signalen wijzen op een hartstilstand, en op dat moment moet je direct handelen door 112 te bellen en te starten met reanimeren.

Bij een hartstilstand is elke seconde van levensbelang. Het hart stopt met pompen, waardoor het lichaam en de hersenen geen zuurstof meer krijgen. Zonder snelle actie kan dit binnen enkele minuten fataal zijn of leiden tot blijvende hersenschade. De eerste zes minuten na een hartstilstand zijn cruciaal. Als er binnen deze tijd wordt gestart met reanimeren en een AED wordt gebruikt, is de kans op overleven en herstel het grootst. Het probleem is dat ambulances vaak niet binnen zes minuten ter plaatse kunnen zijn, maar burgerhulpverleners wel. Nederland is zelfs het eerste land ter wereld met een landelijk netwerk van burgerhulpverleners die snel kunnen worden opgeroepen via een systeem van HartslagNu.

Tips voor reanimatie: Wat moet je doen?

Reanimeren kan voor sommigen erg spannend zijn, wat begrijpelijk is, omdat het fysiek inspannend kan zijn. Maar als je ooit in een situatie komt waarin je moet reanimeren, zijn er enkele basisstappen die je moet volgen.

Het eerste wat je moet doen, is 112 bellen en professionele hulp inroepen. Vraag meteen of er een AED in de buurt beschikbaar is. Vervolgens start je direct met reanimeren door 30 stevige borstcompressies te geven in het midden van de borstkas. Druk de borstkas ongeveer 5 tot 6 centimeter in en houd een tempo van 100 tot 120 compressies per minuut aan. Als je getraind bent, wissel je de compressies af met twee beademingen. Mocht er een AED beschikbaar zijn, gebruik deze dan en volg nauwkeurig de instructies van het apparaat. Het apparaat zal aangeven of er een schok nodig is. Tot slot is het belangrijk om door te blijven gaan met reanimeren totdat de professionele hulpverleners ter plaatse zijn of het slachtoffer tekenen van leven vertoont.

Het is belangrijk om te weten dat angst om iets fout te doen je niet moet tegenhouden. Zelfs als je alleen borstcompressies kunt geven zonder beademing, kan dit al het verschil maken tussen leven en dood. “De persoon is in principe al dood, dus wat kan je nog fout doen?” verteld de heer Pietersma.

Burgerhulpverleners zijn vaak de eersten met reanimatietraining die bij een persoon in nood aanwezig zijn. Maar welke impact ervaren zij na een reanimatie, en krijgen zij daar ondersteuning bij? Ben je hier benieuwd naar, luister dan vooral naar de onderstaande reportage.