Afgelopen week vonden de Amerikaanse presidentsverkiezingen plaats, waarbij Donald Trump is verkozen tot de nieuwe president van de Verenigde Staten. Met een ruime overwinning in het aantal kiesmannen én voor het eerst in twintig jaar ook een meerderheid in de landelijke stemmen voor de Republikeinen, zal Trump vanaf januari 2025 opnieuw het Witte Huis betrekken. Deze verkiezingen draaiden veelal om de zogeheten swing states, maar wat zijn swing states eigenlijk?
Om te begrijpen hoe de Amerikaanse verkiezingen werken, moeten we even terug naar de basis. In de Verenigde Staten wint niet automatisch de kandidaat met de meeste stemmen. De uiteindelijke beslissing ligt namelijk bij het kiescollege, een groep vertegenwoordigers van elke staat. Het aantal kiesmannen per staat is gebaseerd op het aantal zetels dat die staat heeft in het Congres. Zo heeft Alaska bijvoorbeeld drie kiesmannen, terwijl Pennsylvania er negentien heeft.
Kiescollege
Tijdens de Amerikaanse verkiezingen stemmen burgers niet rechtstreeks op de presidentskandidaat, maar op een groep kiesmannen die de kandidaat van hun keuze steunen. Dit betekent dat een kandidaat de meeste stemmen kan krijgen, maar alsnog het presidentschap kan mislopen. Er zijn in totaal 538 kiesmannen, en een kandidaat heeft er 270 nodig om te winnen. Op dit moment heeft Trump 292 kiesmannen vergaard, met een mogelijke eindstand van 312, terwijl hij slechts 50,7% van de stemmen kreeg. Op 6 januari komen de kiesmannen officieel samen om hun stem uit te brengen op de presidentskandidaat waarvoor zij gekozen zijn, in dit geval Trump. Zijn inauguratie volgt op 20 januari, wanneer hij officieel als president aantreedt.
Bij de Amerikaanse verkiezingen is in veel staten al vooraf duidelijk welke partij er zal winnen, omdat in vrijwel alle staten (behalve Maine en Nebraska) het ‘winner-takes-all’-principe geldt. Dit betekent dat de kandidaat met de meeste stemmen in een staat alle kiesmannen krijgt. Voorbeelden van zulke ‘veilige staten’ zijn New York, dat al decennia betrouwbaar Democratisch stemt, en Oklahoma, dat steevast voor de Republikeinen kiest. De echte strijd speelt zich echter af in de zogeheten swing states; staten waar de uitkomst vooraf onvoorspelbaar is.
Swing states
Dario Fazzi, professor American Studies aan de Universiteit van Leiden, legt uit: “Dat de uitkomst in veel staten al vooraf vaststaat, heeft verschillende oorzaken. Het komt onder andere door de stemgeschiedenis en de demografische samenstelling van een staat. In swing states ligt dit anders; daar is niet op voorhand duidelijk welke partij de voorkeur krijgt. In staten als Nevada en Texas zorgt bijvoorbeeld migratie ervoor dat de uitkomst minder voorspelbaar is. In andere staten kan een invloedrijke lokale politicus de doorslag geven. Daarom worden in deze staten miljoenen dollars in campagnes geïnvesteerd, terwijl dat in veilige staten vaak achterwege blijft, omdat de uitkomst daar al zo goed als vastligt en de swing states uiteindelijk bepalen wie de verkiezingen wint.”
Hieronder spreekt redacteur Jacey Zelissen met amerikanist Manon Portos Minetti over de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen:
