Bewering

de Colombiaanse president Gustavo Petro deed op 6 februari een opmerkelijke uitspraak: “Dit is wat alle wetenschappers analyseren: cocaïne is niet slechter (voor je gezondheid) dan whisky.” Petro deed deze uitspraak tijdens een kabinetsvergadering over antidrugsbeleid en illegale economieën, die in het presidentiële paleis werd gehouden en live op televisie werd uitgezonden. Hij stelde dat cocaïne ten onrechte wordt beschouwd als extreem gevaarlijk, terwijl alcohol minstens zo schadelijk zou zijn. Maar is dat wel zo?

Oordeel
Ongefundeerd en ongenuanceerd

Onderzoek

Om de schadelijkheid van cocaïne en whisky te vergelijken, kijken we naar drie belangrijke factoren: lichamelijke schade, verslavingsrisico en maatschappelijke impact. Er is geen eenduidig wetenschappelijk bewijs dat de schadelijkheid van cocaïne direct vergelijkt met alcohol, maar er zijn wel gedegen onderzoeken en rapporten die de risico’s van beide middelen behandelen.

Lichamelijke schade

Cocaïne en alcohol hebben verschillende effecten op het lichaam, wat het moeilijk maakt om ze direct te vergelijken. Volgens Jellinek (n.d.), veroorzaakt cocaïne direct risico’s voor het hart- en vaatstelsel, zoals verhoogde hartslag en bloeddruk, wat kan leiden tot hartaanvallen of beroertes bij overmatig gebruik. Langdurig gebruik kan ook hersenschade, psychische aandoeningen zoals paranoia en depressie, en een verhoogde kans op infecties door intraveneus gebruik veroorzaken. Cocaïne kan zelfs leiden tot een plotselinge dood bij een overdosis.

Alcohol daarentegen heeft langdurige schadelijke effecten, zoals beschreven door ALCOHOLinfo.nl (Kamps, 2024). Chronisch alcoholgebruik verhoogt het risico op levercirrose, verschillende vormen van kanker (zoals die van de lever, slokdarm en mond), en hersenschade. Ook is alcohol een belangrijke oorzaak van verkeersongevallen en geweldsdelicten. Acute alcoholvergiftiging, vooral door binge-drinking, kan direct leiden tot de dood.

Verslavingsrisico

De verslavingspotentie van zowel cocaïne als alcohol is goed gedocumenteerd, maar cocaïne wordt vaak als een middel met een sneller en sterker verslavend effect beschouwd. Het National Institute on Drug Abuse (NIDA) van de VS stelt dat cocaïne een van de meest verslavende stoffen is, doordat het de afgifte van dopamine in de hersenen sterk verhoogt, wat intense gevoelens van euforie veroorzaakt (NIDA, 2020). Dit kan snel leiden tot psychologische afhankelijkheid en verslaving, vooral bij herhaald gebruik.

Alcohol heeft ook een hoog verslavingspotentieel, maar het ontwikkelt zich doorgaans geleidelijker. Volgens de Centra voor Ziektecontrole en Preventie (CDC) (n.d.) is alcoholverslaving wereldwijd een groot probleem. Het afkicken van alcohol kan levensbedreigende ontwenningsverschijnselen veroorzaken, zoals delirium tremens, wat een ernstige medische noodsituatie is.

Wat zeggen de experts?

Verslavingsdeskundige Tom Bart van Jellinek zegt dat de uitspraak van president Petro “ongenuanceerd” is. Volgens Bart zijn whisky en cocaïne totaal verschillende middelen: “Het is net als appels met peren vergelijken.” De maatschappelijke schade van alcohol is momenteel groter, maar dat komt doordat het gebruik van alcohol veel hoger is dan het gebruik van cocaïne. Dit betekent echter niet dat cocaïne minder schadelijk is. Dit kunnen we gewoon niet meten op dezelfde manier.

Steven Biemans van het Trimbos Instituut sluit zich hierbij aan en benadrukt dat het moeilijk is om drugs direct te vergelijken: “Hoe slecht drugs zijn, kun je moeilijk tot niet met elkaar vergelijken. Het hangt van zoveel factoren af: ziektes die het gebruikende persoon heeft, medicijnen die diegene al slikt, de setting en ga zo maar door. Dit soort uitspraken kun je gewoon niet doen.”

Conclusie

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat cocaïne niet slechter voor je is dan whisky, zoals de bewering van president Petro suggereert. Deskundigen conformeren dit, dus de claim van Petro ‘dat is wat alle wetenschappers analyseren’ klopt hierbij ook niet.

De uitspraak van de Colombiaanse president Gustavo Petro: “Dit is wat alle wetenschappers analyseren: cocaïne is niet slechter (voor je gezondheid) dan whisky.” Is te simplistisch, ongenuanceerd en hierbij ongefundeerd.