In de tweede helft van 2024 zijn er aanzienlijk meer meldingen gedaan van seksueel geweld, blijkt uit cijfers van de politie. Experts maken zich zorgen over de impact van deze traumatische ervaringen op slachtoffers. Psycholoog Syl Oude Egberink, die al 20 jaar werkt als traumapsycholoog, legt uit wat er in het brein gebeurt tijdens seksueel geweld en hoe slachtoffers hiermee om kunnen gaan.
Volgens Oude Egberink is seksueel geweld een van de meest ingrijpende gebeurtenissen die iemand kan meemaken. “Vaak zit er veel schaamte achter. Het brein reageert automatisch met een vecht-, vlucht- of bevriesrespons. Dit gebeurt instinctief, zonder dat je daar controle over hebt.” Vooral het laatste – bevriezen – zorgt ervoor dat slachtoffers zich later schuldig kunnen voelen. “Mensen vragen zich af waarom ze niks deden, terwijl hun brein simpelweg de beste overlevingsstrategie koos.”
Naast schuldgevoelens kan seksueel geweld op de lange termijn ernstige psychologische gevolgen hebben. Oude Egberink ziet vaak klachten als paniekaanvallen, slapeloosheid en hyper-alertheid. “Mensen die hun trauma niet goed verwerken, kunnen getriggerd worden door bepaalde situaties of momenten, zoals wanneer ze alleen in bed liggen.” Het geheugen speelt hierin een grote rol: sommige slachtoffers herinneren zich slechts fragmenten of helemaal niets van de gebeurtenis. Dit is een beschermingsmechanisme van de hersenen, maar kan het verwerken juist bemoeilijken.
Er zijn verschillende behandelmethoden voor slachtoffers van seksueel geweld. Oude Egberink benadrukt dat veiligheid en emotionele stabiliteit de eerste prioriteit zijn. “Je moet kunnen herkennen: ik voel me nu slecht, maar dat gevoel gaat voorbij.” Populaire behandelingen zoals exposure-therapie kunnen averechts werken als ze te snel worden ingezet. Effectieve methoden zijn onder andere EMDR en schrijfoefeningen, maar elke situatie vraagt om een andere aanpak. “Er is geen one-size-fits-all oplossing.”
Met het stijgende aantal meldingen is het volgens experts essentieel dat er meer aandacht komt voor de psychologische impact van seksueel geweld. Hoe beter slachtoffers worden ondersteund, hoe groter de kans op herstel.
In de audio-reportage hier onder kun je de persoonlijke verhalen zien van twee ervaringsdeskundigen
