Bewering
In een brandbrief aan minister Femke Wiersma pleit Wakker Dier voor regelgeving rondom insectenkwekerijen. In het Algemeen Dagblad stellen zij dan ook dat “insecten pijn ervaren.” Larvekweker Janmar Katoele reageert hierop met: “Onzin wat Wakker Dier zegt. Onze kweekinsecten hebben geen honger en lijden geen pijn.” Dit roept de vraag op: Ervaren insecten en in het bijzonder larven daadwerkelijk pijn?

Oordeel
Ongefundeerd

Onderzoek
Om dit onderzoek te starten, wordt eerst gekeken naar de onderbouwing van beide partijen. Janmar Katoele, directeur van insectenkwekerij Wadudu in Beilen, is actief in de insectenkwekerij, waar met name zwarte soldaatvliegen worden gekweekt voor de productie van eiwitten en vetten. Na contact met Katoele liet hij het volgende weten: “We weten dat er een vorm van communicatie en gevoel aanwezig is. Dit betekent dat er sprake is van waarneming, maar in een andere setting dan pijnbeleving.” Hij baseert deze uitspraak op wetenschappelijke artikelen, onder andere van de organisatie InsectFee. Deze organisatie richt zich vooral op de rol van insecten in duurzame voedselproductie en niet specifiek op hun bewustzijn of pijnbeleving. Waardoor deze organisatie niet betrouwbaar is op het gebied van het leed van dieren. Verder vertelt hij dat honger lijden in zijn kwekerij niet gebeurt, maar hier doelt Wakker Dier ook niet op.

Wetenschappelijk onderzoek
Onderzoek toont aan dat insecten schadelijke prikkels kunnen waarnemen (nociceptie), maar dit betekent niet automatisch dat ze pijn voelen. Studies zoals die van Hakman et al. (2013) en Mohsin et al. (2024) laten zien dat insecten fysiologisch en gedragsmatig kunnen reageren op stress, maar bewijzen niet dat ze een bewuste pijnervaring hebben. Volgens Hakman et al. (2013) bestaat pijn uit zowel een lichamelijke (nociceptie) als een emotionele component. Insecten kunnen wel schadelijke prikkels waarnemen, maar het is onduidelijk of ze pijn ervaren zoals zoogdieren, of dat hun reactie puur een reflex is zonder bewuste beleving. Wat de onderzoeken aanbevelen is voorzichtigheid in de omgang met insecten, maar hard bewijs of insecten pijn ervaren is er nog niet.

Visie van Wakker Dier
Wakker Dier stelt in het Algemeen Dagblad dat “insecten pijn ervaren.” Echter, laat bovenstaand onderzoek zien dat hier niet hard bewijs voor is. Colin Molenaar, medewerker van Wakker Dier, erkent dit en zegt: “Zoals we in ons rapport aangeven, stapelt het bewijs zich op dat insecten pijn lijden. Hoewel we nooit exact zullen weten wat een insect ervaart, net zoals ik nooit precies weet wat jij ervaart, is het duidelijk dat insecten een vorm van pijnbeleving hebben. De industrie die miljarden insecten kweekt, moet hier rekening mee houden.”

Hoewel Wakker Dier stelt dat insecten pijn ervaren, blijkt uit de wetenschappelijke literatuur dat er geen sluitend bewijs is dat insecten daadwerkelijk pijn ervaren zoals mensen dat doen. Dit betekent dat de claim van Wakker Dier dat insecten pijn ervaren, nog niet definitief bewezen is. De bewering dat insecten geen pijn ervaren, zoals Katoele stelt, kan echter ook niet met zekerheid worden bevestigd.

Wat zeggen de experts?
Saskia Arndt, hoogleraar diergedrag, voegt hieraan toe: “Het is zeer waarschijnlijk dat insecten negatieve ervaringen kunnen hebben, zoals pijn. Het probleem is dat we dit vergelijken met de mens, terwijl insecten op een andere manier functioneren. Daarom is verder onderzoek nodig.”

Bas Rodenburg, hoogleraar dierenwelzijn, stelt: “Per insect kan de pijn en het gevoel verschillen.” Hij verwijst naar een artikel in de Journal of Insects as Food and Feed over het welzijn van zwarte soldaatvlieglarven. Deze larven reageren op schadelijke prikkels en kunnen stress ervaren, maar er is geen bewijs dat ze pijn voelen zoals zoogdieren. Het rapport pleit voor betere welzijnsrichtlijnen in de insectenkweek.

Conclusie
Er is geen wetenschappelijk bewijs dat insecten pijn ervaren, zoals zowel Wakker Dier als Janmar Katoele beweren. Deskundigen wijzen op de afwezigheid van bewijs voor bewuste pijnbeleving bij insecten, hoewel er aanwijzingen zijn voor negatieve ervaringen. De claim van Wakker Dier dat insecten pijn ervaren is daarom niet definitief bewezen, net als de uitspraak van Katoele dat zijn kweekinsecten geen pijn lijden. Beide beweringen zijn ongefundeerd.