De waterkwaliteit in Nederlandse natuurgebieden staat onder zware druk door vervuiling en verdroging. Dat blijkt uit een recent rapport van Natuurmonumenten, waarin de achteruitgang van elf kwetsbare gebieden wordt geschetst. De Unie van Waterschappen erkent de problemen en roept op tot een gezamenlijke aanpak van de overheid, landbouw en industrie om het watersysteem te herstellen. Maar welke stappen zijn nodig om de natuur te beschermen?

Niko Wanders is hydroloog en docent aan de Universiteit Utrecht. Volgens Niko is het een enorme uitdaging voor Nederland om komende twee jaar te voldoen aan de Europese kwaliteitseisen: ‘’Als we die deadline niet halen, dan krijgen we op onze kop vanuit de Europese Unie. Maar op veel plekken weten we nu al dat we het niet gaan halen, juist vanwege de langetermijneffecten die nog steeds in de bodem zitten. Dus dat gaat echt nog wel een tijdje duren.’’ 

Deze Europese kwaliteitseisen, zoals vastgelegd in de Kaderrichtlijn Water (KRW), vereist dat het oppervlakte- en grondwater in 2027 in goede toestand zijn. Dit kan leiden tot boetes vanuit de Europese Unie en problemen met vergunningsaanvragen. Natuurmonumenten benadrukt daarom de urgentie van aanvullende maatregelen om het watersysteem te herstellen, wat niet alleen noodzakelijk is voor de natuur, maar ook voor de gezondheid en de economie. Wanders vult aan: ’’Hoe groot het probleem precies is, hangt af van welke maatregelen er nu worden genomen. Maar het is zeker dat het op veel plekken een moeilijk haalbare kaart gaat worden.’’ 

De slechte waterkwaliteit is een langdurig probleem. De vervuiling blijft lang in het systeem, vooral door stoffen zoals kunstmest, die nog jaren in de bodem blijven. Het afbouwen van schadelijke stoffen is essentieel, maar het effect is pas op lange termijn zichtbaar. De landbouwsector speelt een grote rol, aangezien het gebruik van nitraat en fosfaat de waterkwaliteit verslechtert. Zelfs bij een omschakeling blijft de vervuiling nog lange tijd in de bodem aanwezig. “Het makkelijkste is stoppen met het uitstoten van dingen waarvan we weten dat ze slecht zijn voor de waterkwaliteit”, aldus Wanders.

Wat kunnen wij thuis zelf doen aan de slechte waterkwaliteit? Verslaggever Fatima sprak met Roberta Hofman en Jules van Lier. Want waar komt ons drinkwater vandaan? En welke uitdagingen staat Nederland te wachten nu er meerdere factoren spelen die de waterkwaliteit van grond- en oppervlakte water vervuilen? Bekijk het hier: