Deze week legt kroongetuige Nabil B. opnieuw getuigenis af voor de rechtbank, deze keer voor het hoger beroep van het Marengo-proces. Door de verschillende liquidaties in de omgeving van Nabil B. tijdens dit proces ontstond er veel druk op het gebruik van kroongetuigen bij strafzaken. Hoe zit dat precies?

“Waar de advocatuur op wijst, is de omgeving van de advocaat en de omgeving van de kroongetuigen. Zijn daar voldoende veiligheidswaarborgen voor, zodat iemand ook kroongetuige kan worden?” vertelt Eric Trinthamer, persvoorlichter van de Nederlandse Orde van Advocaten. Hij wijst hierbij naar de liquidaties die tijdens het Marengo-proces zijn gebeurd, waarbij de broer, maar ook de advocaat van de kroongetuige vermoord werden. “Dat doet natuurlijk ook iets met de kroongetuigen zelf.”

Maar niet in alle strafzaken gebeuren er incidenten omtrent de kroongetuige en diens omgeving, er zijn ook zaken geweest waarbij het gebruik juist goed verliep zoals bij de strafzaak Eris, waar in februari dit jaar uitspraak is gedaan in het hoger beroep.

In een onderzoek van de Universiteit Leiden staat dat discussies over het gebruik van een kroongetuige niet nieuw zijn, maar dat het perspectief waaruit die discussie gevoerd wordt, de afgelopen jaren verschoven is. Eerdere discussies gingen onder andere over de betrouwbaarheid van een kroongetuige en of het wenselijk is om met de criminelen deals te sluiten. Sinds 2018 en 2019, waarbij er liquidaties zijn geweest in de omgevingen van kroongetuigen en diens advocaten, wordt de veiligheid dus ter discussie gesteld.  

Kroongetuigen worden op dit moment ingezet als dit kan, als hierbij de veiligheid voor de omgeving van de kroongetuige en de advocaten gewaarborgd kan worden. In 2023 meldde het NOS dat een deel van de Tweede Kamer wilde dat er voorlopig geen nieuwe deals meer werden gesloten met kroongetuigen. Dat volgde nadat een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid oordeelde dat de overheid tekort was geschoten in de bescherming van de drie slachtoffers bij het Marengo-proces. In augustus 2024 werd er sindsdien weer gebruikgemaakt van een kroongetuige bij een zaak.

In onze radioshow werd gebeld met Bram Groothoff, docent-onderzoeker van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij vertelt over wat we kunnen verwachten bij het hoger beroep en hoe het met kroongetuigen in zijn werk gaat.