“Jongeren voelen gewoon geen geldpijn meer bij digitale betalingen”, dat beweerde Femke Hogema, voorzitter van stichting Financially Fit Kids, afgelopen maandag bij de uitzending van Goedemorgen Nederland. Aanleiding hiervan is de week van het geld en dat jongeren steeds meer digitaal betalen in plaats van met contant geld en daardoor onbewust teveel geld uitgeven. Echter werden er in de uitzending geen bronnen genoemd, die de bewering van Hogema bevestigen. Nu blijkt de bewering ook niet te kloppen.
Oordeel: Niet waar
Bron van de bewering:
Femke Hogema baseert haar bewering op twee onderzoeken. De eerste is een onderzoek van Marie-Claire Broekhoff en Carin van der Cruijsen in het ‘Journal of Economic Behavior & Organization‘. In dit onderzoek staat de volgende conclusie:
“Met behulp van rijke consumentenenquêtegegevens over Nederland, vinden we dat elektronische betalingen – zowel online als offline – minder pijn doen dan contante betalingen. Dit geldt met name voor contactloze betalingen en iDEAL-betalingen, een veelgebruikte online betaalmethode in Nederland, en met name voor ouderen, maar niet voor tieners.”
Daarnaast geeft Femke Hogema ook aan dat ze haar bewering baseert op een onderzoeksrapport van Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting). In dat onderzoeksrapport staat onder andere dat scholieren moeite hebben met een totaaloverzicht van hun inkomsten en uitgaven, vooral met contant geld en betaalverzoeken. Achteraf betalen (BNPL) wordt door 13% van de scholieren gebruikt, terwijl dit pas vanaf 18 jaar mag, wat risico’s op betalingsproblemen met zich meebrengt. Ook betaalverzoeken kunnen sociale druk geven, omdat sommige niet worden voldaan. Verder blijkt uit het onderzoek dat ruim de helft van de scholieren soms geld tekortkomt. In dit onderzoek wordt er niet gesproken over geldpijn.
Hogema geeft in de uitzending van Goedemorgen Nederland ook als voorbeeld dat bij betalingen met de telefoon of met een horloge geen geldpijn wordt ervaren door jongeren en dat er daardoor te veel geld wordt uitgegeven.
Onderzoek
Marie-Claie Broekhoff, econoom bij de Nederlandsche Bank en onderzoeker, vertelt dat de bewering niet klopt: “Uit mijn onderzoek blijkt dat jongeren meer betaalpijn ervaren wanneer zij digitaal betalen in plaats van met contant geld, dus niet andersom. We vermoeden dat dit komt omdat jongeren zijn opgegroeid met beeldschermen en pinpassen, waardoor zij met name waarde hechten aan het banksaldo dat zij in hun mobielbankieren app zien. Jongeren kijken bijvoorbeeld ook een stuk vaker naar hun online banksaldo dan ouderen.”
Marie-Claire legt uit dat het voor volwassenen anders is dan voor jongeren: “Voor volwassenen geldt het omgekeerde. Zij ervaren de hoogste betaalpijn bij het uitgeven van contant geld. Zij vinden contant geld ook het meest nuttig om te voorkomen dat je te veel geld uitgeeft. In het onderzoek staan nog allerlei andere resultaten die meer kleur geven aan hoe en waarom mensen betaalpijn ervaren.”
Conclusie
De bewering dat jongeren geen geldpijn ervaren bij digitale betalingen, is niet waar, want uit het onderzoek van Marie-Claire blijkt juist het tegenovergestelde. Jongeren ervaren meer geldpijn bij digitale betalingen dan bij contante betalingen en niet andersom zoals Femke Hogema beweerde. Bij volwassenen is dit wel het geval. Daarnaast heeft het andere onderzoek, waar Hogema haar bewering op baseert, nooit geconcludeerd dat jongeren meer geldpijn ervaren bij digitale betalingen. Door te beweren dat jongeren geen geldpijn meer voelen bij digitaal betalen, kan het beleid of financiële educatie verkeerd worden ingericht. De bewering klopt dus niet en is niet waar.
