Op vrijdag 21 maart werd er in het NPO-programma Goedemorgen Nederland over de medicijntekorten gesproken. Toen werd er vervolgens door presentatrice Jill Bleiksloot gezegd: “We zijn voor 80% afhankelijk van China als het gaat om onze generieke medicijnen”. Maar hoe zit dit precies? Zijn we echt in zoverre afhankelijk van China voor onze medicijnen als Bleiksloot zegt?
Generieke medicijnen
Maar als eerste, wat zijn eigenlijk generieke medicijnen? Saskia Hensen, apothekersassisente: “Er zijn fabrikanten die medicijnen maken, dat valt dan onder de spécialité. En die hebben dan het alleenrecht voor dit medicijn. En een spécialité is eigenlijk het originele product. Zodra het patent verloopt van de spécialité, dan mogen andere fabrikanten het ook maken en die maken het dan onder een stofnaam. Echt nieuwe medicijnen die komen nog onder een spécialité-naam op de markt. Maar wij moeten eigenlijk wel bijna alles generiek leveren, omdat dat gewoon de afspraak is.”
Conclusie
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) houdt alle cijfers van de import en export van medicijnen bij. Hierin staat niet specifiek iets in over generieke medicijnen. Daardoor is niet met zekerheid te zeggen dat 80% van alle generieke medicijnen uit China komen.
Maar nergens in deze gegevens is te vinden dat precies 80% van de medicijnen in Nederland uit China komen. Hier zijn ook geen andere gegevens of cijfers over te vinden. Ik heb Goedemorgen Nederland gevraagd om een reactie, hier heeft Johann de Graaf, eindredacteur Wereld op Scherp bij Goedemorgen Nederland op gereageerd over de mail. Hij zei dat voor de uitspraak zij zich hebben gebaseerd op gesprekken met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers, de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie en Job van Boven; gezondheidseconoom van Rijksuniversiteit Groningen en apotheker bij Universitair Medisch Centrum Groningen. Daarnaast hebben ze zich ook gebaseerd op een onderzoek van China Kennisnetwerk en The Hague Centre for Strategic Studies, wat gaat over de afhankelijkheid van China voor Europa als het gaat om bijvoorbeeld medicijnen. Ook haalt hij het onderzoek “China Rx: Exposing the Risks of America’s Dependance on China for Medicine” aan. Dat Nederland voor een groot deel afhankelijk is van China, is dus zeker te zeggen. Maar of dit voor 80% van de generieke medicijnen zo is, is nergens terug te vinden in cijfers.
Import uit China
In de tabel staat de totale invoerwaarde in miljoen euro uitgedrukt. Hieruit kan er dus opgemaakt worden dat een flink aandeel uit China komt, bijvoorbeeld als we kijken naar penicilline en andere antibiotica. Renske van Gestel, universitair hoofddocent farmaceutische wetenschappen: “Heel veel van onze geneesmiddelen en ook de grondstoffen worden geproduceerd in China. Dus we zijn zeker heel erg afhankelijk van China. Er zijn zelfs grondstoffen die alleen nog maar in China gemaakt worden. Dus het maken van de geneesmiddelen, dat gebeurt ook nog wel veel in andere landen zoals India. Maar de grondstoffenproductie zit voornamelijk echt in China.”
In de Zembla-uitzending van 14 februari 2019 genaamd Medicijnmacht China werd ook benoemd dat 80% van de medicijnen uit China afkomstig zijn. Maar hierbij werd niet vermeld waar deze cijfers vandaan komen. Tim van der Plas van het CBS gaf aan dat uit de gegevens die zij hebben, niet goed is op te maken dat Nederland voor 80% afhankelijk is van China.
Wat voor invloed heeft deze afhankelijkheid op Nederlandse patiënten? Verslaggever Lola Elst zocht het uit:
Conclusie:
- Jill Bleiksloot zegt in Goedemorgen Nederland dat we voor 80% afhankelijk zijn van China als het gaat om generieke medicijnen.
- Volgens cijfers van het CBS is te zien dat een groot deel van de medicijnen uit China komt. Alleen er staat niet dat dit 80% is, er wordt in de tabel ook geen onderscheid gemaakt tussen generieke medicijnen en niet-generieke medicijnen. En in het onderzoek wat Goedemorgen Nederland heeft aangehaald staat nergens expliciet vermeld dat het over 80% import van alle generieke medicijnen gaat. Het gaat allemaal over specifieke medicijnen.
- Een expert van het CBS gaf aan dat er dus niet met zekerheid te zeggen is dat we voor 80% afhankelijk zijn van China als het gaat om generieke medicijnen. Daarnaast gaf een universitair hoofddocent farmaceutische wetenschappen aan dat zij niet weet of we voor 80% afhankelijk zijn van China, maar wel voor een groot deel als het gaat om medicijnen. Daarnaast worden medicijnen ook nog uit andere landen geïmporteerd.
- Hierdoor is de uitspraak van Jill Bleiksloot niet goed te achterhalen of dit klopt of niet.
Mondelinge bronnen via mail en telefonisch:
- Renske van Gestel, universitair hoofddocent farmaceutische wetenschappen. Live gesproken.
- Saskia Hensen, apothekersassistente bij Apotheek Koert. Telefonisch contact.
- Tim van der Plas, media- en publieksvoorlichter bij CBS. Contact via de mail.
- Johann de Graaf, eindredacteur Wereld op Scherp bij Goedemorgen Nederland. Contact via de mail
Documentaire bronnen:
