Nederlandse universiteiten zijn steeds meer op hun hoede om gevoelige kennis binnen hun instituut te beschermen. Door geopolitieke spanningen en toenemende cyberdreigingen groeit de bezorgdheid over spionage en ongewenste beïnvloeding door buitenlandse grootmachten. Vooral technologische universiteiten, waar onderzoek wordt gedaan naar geavanceerde innovaties, worden steeds vaker geconfronteerd met veiligheidsrisico’s.

Bij de TU Delft, een van de universiteiten waar veel sleuteltechnologie wordt ontwikkeld, is kennisveiligheid een belangrijk aandachtspunt. Programmadirecteur kennisveiligheid Peter Weijland is hier dan ook dagelijks mee bezig. “Binnen het instituut overleggen we veel over hoe we onze kennis goed kunnen beschermen. Al voelen we wel een soort haast, zeker met de afgelopen cyberaanval op de TU/Eindhoven.”

Er wordt al door universiteiten extra gecontroleerd op internationale onderzoekers wanneer zij komen werken in Nederland. Naast strengere selectieprocedures wordt er ook ingezet op digitale beveiliging. Universiteiten werken met encryptie en beveiligde netwerken om gevoelige onderzoeksgegevens te beschermen tegen cyberaanvallen. Daarnaast worden wetenschappers getraind in veiligheidsbewustzijn, zodat ze risico’s beter herkennen.

Eerder dit jaar werd bekend dat het kabinet werkt aan een wetsvoorstel dat de screening van onderzoekers en masterstudenten bij Justis wil neerleggen, ongeacht hun nationaliteit. Dit betekent dat niet alleen niet-EU-onderzoekers, maar iedereen die toegang krijgt tot gevoelige technologie of kennis, gecontroleerd wordt. Weijland: “We willen openblijven als universiteit, maar tegelijkertijd moeten we waakzaam zijn. De uitdaging is om de juiste balans te vinden en dat is gewoon heel moeilijk.”

Eric Schouten, oprichter van Dyami en voormalig inlichtingenofficier bij de AIVD, ziet dat universiteiten een steeds belangrijkere rol spelen in nationale veiligheid. “Ze zijn een doelwit voor digitale en fysieke spionage. Het is goed dat kennisinstellingen zich daar steeds bewuster van worden.”

De eerste versie van het nieuwe wetsvoorstel wordt naar verwachting binnenkort openbaar gemaakt. Tot die tijd blijven universiteiten hun eigen veiligheidsmaatregelen aanscherpen.

Eric Schouten vertelt hier meer over in onze talkshow.