Factcheck: Helpen chatbots werkelijk bij het verminderen van pijn of eenzaamheid?
Claim: Chatbots kunnen helpen bij het verminderen van pijn en eenzaamheid door empathie te simuleren.
Bron: Artikel op Sociale Vraagstukken en diverse wetenschappelijke studies over zorgtechnologie.
Op het eerste gezicht lijkt het een heel relevante artikel en is het ook, alleen klopt het niet helemaal. Bij deze kijken we daarom naar de x post van Mathijs op 19 maart 2024. In deze post geeft hij aan ‘’ Met een chatbot praten, kan je pijn verlichten, of je eenzaamheid verminderen. Chatbots kunnen empathie simuleren’ klopt dat eigenlijk en waarom zou je verwijzen naar een artikel uit 2012.
Chatbots kunnen gesprekken, luisteren voeren en reageren op onze emoties, maar dat betekent niet dat ze onze pijn kunnen verlichten en het woord pijn is ook heel breed. Ze kunnen wel luisteren en inspelen op behoeftes, maar in hoeverre ze dat kunnen is voor nu nog gelimiteerd en nog gelimiteerde toen Mathijs dit artikel publiceerde.
Studie uit ScienceDirect (2020) toont aan dat hoewel chatbots kunnen bijdragen aan tijdelijke afleiding, ze geen diepgaande, langdurige impact hebben op eenzaamheid of pijnbeleving. Springer-onderzoek (2019) benadrukt dat chatbots enkel oppervlakkige interacties kunnen bieden en dat dit geen substituut is voor menselijke interactie bij psychologische en emotionele zorg. Een recente studie (2023) gepubliceerd in Springer concludeert dat zorgtechnologieën zoals chatbots slechts een ondersteunende rol kunnen spelen en geen fundamentele oplossing bieden voor eenzaamheid of pijnvermindering. Onderzoek van de Universiteit Twente (2024) stelt dat hoewel sommige gebruikers tijdelijk baat kunnen hebben bij chatbots, de afwezigheid van echte sociale interactie uiteindelijk het gevoel van isolatie kan versterken.
Volgens de Nederlandse professor Mark Hoogendoorn van de Vrije Universiteit Amsterdam is de impact van chatbots op emotionele ondersteuning beperkt. Hoogendoorn vertelt dat chatbots empathie kunnen simuleren, maar geen diepgaande emotionele ondersteuning kunnen bieden, omdat ze geen werkelijke emoties begrijpen of ervaren. ‘’In mijn onderzoek naar kunstmatige intelligentie en gezondheidszorg wijs ik erop dat langdurige afhankelijkheid van chatbots zelfs kan leiden tot een versterking van gevoelens van isolatie, doordat ze menselijke interactie niet kunnen vervangen.’’
De conclusie dat chatbots helpen bij het verminderen van eenzaamheid en pijn is gedeeltelijk onjuist. Chatbots kunnen weliswaar een goede rol spelen in deze aspect, maar verminderen van pijn kan een chatbot dus niet. Uit het wetenschappelijk artikel beweert hij dat, maar dat weegt enigzins ook weinig. Wetenschappelijk gekeken zijn chatbots geen duurzame oplossing voor eenzaamheid en pijn. Wel is de mogelijkheid er dat chatbots een beetje kunnen helpen bij eenzaamheid, maar bij pijn helemaal niet. Dus de claim is onjuist met een kleine kern van waarheid.
