Voor veel studenten is alcohol een vast onderdeel van het studentenleven. Een biertje bij de borrel, een wijntje tijdens het eten, of een avond stevig doorhalen in de kroeg. Maar achter het idee van “gezellig samen drinken” schuilt vaker dan gedacht een patroon dat ongezonder – of zelfs verslavend – is dan jongeren zelf doorhebben.

Uit onderzoek van het Trimbos-instituut uit 2023 blijkt dat 85% van de studenten in het hoger onderwijs alcohol drinkt. Opvallender is dat meer dan 10% overmatig drinkt (meer dan de gezondheidsnorm van één glas per dag) en 16,3% wekelijks zwaar drinkt, vier tot zes glazen of meer op één avond.

Toch herkennen veel studenten zichzelf niet in het beeld van iemand met een alcoholprobleem. Volgens Reinout Wiers, ontwikkelingspsychopathologie aan de UvA, komt dat doordat ze zich omringen met anderen die net zo veel drinken. “Daardoor lijkt het normaal, zeker binnen een studentenvereniging. Lang niet iedereen drinkt problematisch, maar wie dat wél doet, valt zelden op.”

Wiers doet al jaren onderzoek naar het brein en alcohol. Waar eerst werd gedacht dat verslaving vooral door onbewuste processen werd gestuurd, ziet hij dat inmiddels anders: “Het zijn doelgerichte gewoontes die automatisch geactiveerd worden. Bijvoorbeeld omdat je lol wilt hebben of ontspannen. Je brein schakelt direct over op het gedrag dat je daarvoor hebt ‘aangeleerd’: drinken.”

De rol van sociale normen en groepsdruk noemt hij “zeker van invloed”, vooral omdat jongeren in deze fase extra gevoelig zijn voor bevestiging en erbij willen horen.

Wanneer wordt alcohol dan echt problematisch? “Als je bijvoorbeeld tóch drinkt terwijl je jezelf had voorgenomen dat niet te doen of wanneer je je ongelukkig gaat voelen zonder alcohol, dat zijn serieuze signalen,” zegt Wiers.

Maar wanneer valt het niet meer mee? En waarom herkennen jongeren zichzelf zelden in het beeld van iemand met een verslaving? Verslaggever Isabella van de Luijtgaarden ging erover in gesprek met Mary Janssen van Raay, verslavingsarts en hoofddocent verslavingsgeneeskunde aan het Radboud UMC.

Benieuwd naar de hele aflevering? Luister hem hier.