Wat er na de dood gebeurt weet niemand. Over de gevolgen van het overlijden van een menselijk lichaam is een stuk meer bekend. Je hart stopt met kloppen, je hersenen ontvangen geen signalen meer en je lichaam wordt koud. Ondanks dat de dood een complex onderwerp is, weten we hoe de nasleep in zijn werking gaat.

De werkzaamheden van de hersenen stoppen nadat iemand is overleden. Wel is er in 2019 een onderzoek geweest waarbij de hersenen in leven bleven nadat het uit een lichaam werd gehaald, maar dit gebeurde bij een varkensbrein. ‘’Ze hebben het bloedvatensysteem aangesloten op een pompsysteem en een stof toegevoegd die beschermend is voor hersencellen. Toen konden ze nog tot 10 uur na het overlijden van het varken hersenactiviteit van enkele cellen meten’’, vertelt Hoogleraar Neurofysiologie Huib Mansvelder. ‘Dat betekent nog niet dat die hersenen iets meemaken.’ Het korte antwoord op de vraag of hersenen op zichzelf kunnen leven is dus nee, concludeert Mansvelder.

Na het overlijden blijft er een lichaam achter. De volgende stap is dat deze wordt schoongemaakt, aangekleed en opgebaard. Dit wordt postmortale zorg genoemd. Over het stoppen van de hersenactiviteit en de zorg van het overleden lichaam als vervolgstap hoor je in onderstaande reportage meer.

De dood kan naast een lijk ook andere overblijfselen met zich meebrengen. Denk bijvoorbeeld aan lijkgeur en bloedvlekken. Tugrul Cirakoglu houdt zich in zijn werk bezig met het reinigen van deze extreme toestanden. Daarbij komt hij in verschillende situaties terecht waarbij in het ergste geval een hele woning gestript moet worden omdat alles besmet is geraakt. ‘’Er was eens een man die drie maanden dood in zijn woonkamer heeft gelegen. Hij was helemaal leeggelopen. De hele ruimte lag vol met naalden en flessen urine. Het bloed- en lijkvocht was vanaf de woonkamer gelopen tot aan de voordeur. Het was gewoon een slagveld.’’ Bij het reinigingsproces wordt er begonnen bij het grove werk vertelt Cirakoglu. ‘’Vervolgens hou je een tamelijke lege ruimte over, dan kan je de vloer uitbreken. Daarna kun je pas beginnen met schoonmaaktaken als het verwijderen van vlekken en zoveel mogelijk poriën weghalen.‘’