Bewering: Tijdens een uitzending van het NOS Journaal beweert Job van Boven, onderzoeker bij de Rijksuniversiteit Groningen, dat een jaar gemiddeld gebruik van een pufje met drijfgas veroorzaakt evenveel CO₂-uitstoot als een autorit van Amsterdam naar Parijs. Steeds meer aandacht gaat uit naar de klimaatimpact van medicijnen. Vooral bij astma-inhalers, ook wel pufjes genoemd, komt daar veel bij kijken.
Oordeel: Waar, maar met belangrijke nuances.
Hoe is dit berekend?
Volgens Van Boven ligt het gemiddelde gebruik op ongeveer vijf inhalers per persoon per jaar. Dat blijkt uit cijfers van Gipdatabank, waar alle gegevens over medicijngebruik in Nederland verzameld worden. ‘’Daar heb ik gekeken hoeveel uitgiftes per gebruiker er van de pufjesmedicijnen ongeveer worden gedaan’’, legt Van Boven uit.
Het gaat hier dus niet om vijf keer puffen per dag, maar om vijf hele inhalers per jaar. De uitstoot per inhaler ligt tussen de 10 en 36 kilogram CO2-equivalent, afhankelijk van het soort drijfgas en de hoeveelheid daarin. Van Boven: ‘’Ik ben uitgegaan van 15 kilogram per inhaler, dus vijf keer dat is ongeveer 75 kilo CO2-uitstoot per jaar.’’
| Onderdeel | Berekening | Uitkomst |
|---|---|---|
| Gemiddelde uitstoot per km | – | 149 gram CO2 |
| Afstand Amsterdam – Parijs | – | 510 kilometer |
| Totale uitstoot in grammen | 149 x 510 | 75.990 gram CO2 |
| Omrekening naar kilogrammen | 75.990 ÷ 1000 | 75,99 ≈ 76 kg CO2 |
Berekeningen door Vos Vissers
En hoe ver rijd je met 75 kilo CO2?
Samen met Sijas Akkerman van de Natuur & Milieufederatie Noord-Holland is deze berekening gecheckt. Met behulp van cijfers van milieucentraal blijkt dat 75 kilo CO2 ongeveer overeenkomt met een autorit van Amsterdam naar Parijs. De precieze uitstoot hangt af van het type auto. Een zuinige elektrische auto stoot veel minder uit dan een ouderwetse benzinewagen. Maar gemiddeld klopt het. ‘’Ik dacht eerst: laat ik het vanuit Groningen berekenen, maar dat red je net niet’’, grapte Van Boven.
Nieuwe ontwikkelingen: schonere pufjes
De uitstoot komt vooral door het drijfgas in de meest gebruikte pufjes. Volgens Onno van Schayck, hoogleraar Preventieve Geneeskunde aan de Universiteit Maastricht, is dat probleem bekend: ‘’Het is slecht voor het klimaat, het is niet goed voor de patiënt, en het is niet nodig. Er zijn goede alternatieven.’’
Van Schayck legt uit dat er al inhalers zijn zonder die drijfgassen, zoals poederinhalers of inhalers met een ander soort gas dat minder krachtig wordt uitgeblazen. ‘’En eind dit jaar komen er zelfs nieuwe drijfgassen op de markt, die veel minder uitstoot veroorzaken’’, vult Van Schayk aan. ‘’Dat is goed nieuws, want dan gaat de CO2-uitstoot flink naar beneden.’’
Waarom deze vergelijking?
‘’Een gemiddelde Nederlander zegt 50 kilogram CO2 niet zoveel’’, zegt Van Boven. ‘’Dus je wilt iets gebruiken wat mensen herkennen. Een autorit naar Parijs is daar een goed voorbeeld van.’’
Volgens Van Boven gaat het uiteindelijk om bewustwording. “De meeste mensen rekenen hun dag niet uit in kilogram CO2, maar als je het begrijpelijk maakt, dan gaan mensen er wel over nadenken.”
Conclusie
De claim klopt. Als je uitgaat van het gemiddelde gebruik en een gemiddelde pufje van 15 kilo CO2-equivalent, dan kom je rond de 75 kilo per jaar. Dat is ongeveer net zoveel als een autorit naar Parijs. Wel moet erbij gezegd worden dat dit afhangt van het soort inhaler en het type auto. En belangrijk: er zijn al alternatieven beschikbaar die veel minder uitstoot veroorzaken.
