Je hebt vast wel eens omhoog gekeken, naar die lichtgevende stipjes op dat donkere canvas. Ze fonkelen een beetje, bewegen nauwelijks en zijn daar elke nacht weer. Ook zijn er verschillende vormen in te zien, zoals de bekende steelpan. Hierbij gaat het natuurlijk over sterren, waarvan er volgens Astronomie.nl wel tien triljard te vinden zijn aan onze waarneembare sterrenhemel. Veel meer dan alle zandkorrels op aarde bij elkaar. Maar wat zijn sterren nu eigenlijk? Hoe ontstaan ze? En hoe ziet de toekomst van onze zon er eigenlijk uit?
Voordat we bij ons eigen zonnestelsel aankomen is het belangrijk om vast te stellen wat een zon nu is en hoe deze ontstaat. In onderstaande video komt Sander de Jong, vrijwilliger van Sterrenwacht Halley, daarover aan het woord. Daarbij kijken we ook naar waarom we sterrenkijken zo fascinerend vinden.
Vanuit dat ongelooflijke heelal komen we dan terug in ons eigen zonnestelsel. Net zoals alle andere sterren, zit er ook een einde aan de zon. “Dat gebeurt in een paar stadia,” vertelt Marc van der Sluys, onderzoeker en docent sterrenkunde en zwaartekrachtgolven aan de Universiteit Utrecht. In het centrum van de zon vindt namelijk kernfusie plaats, waarbij waterstof fuseert naar helium. Maar op een gegeven moment is het waterstof in de kern op. “Dan gaan er veranderingen plaatsvinden, de zon gaat dan opzwellen. Er vindt dan geen waterstoffusie meer plaats in de kern, maar de zon houdt niet op met branden, want buiten die kern zit nog wel waterstof. Op die grens van waterstof en helium kan dan dus wel nog fusie plaatsvinden.”
De zon wordt dan een rode reus. Hierbij is er sprake van kernfusie naar zuurstof en koolstof. Daarna start de volgende fase, waarbij er een planetaire nevel kan ontstaan doordat de buitenste gaslagen afgestoten worden. Uiteindelijk wordt de zon een witte dwerg, een kleine, maar heel hete zon. Van der Sluys legt uit dat ze dit zo kunnen voorspellen uit modellen en door naar soortgelijke sterren in het heelal te kijken.
Natuurlijk zijn er ook andere manieren voor sterren om te eindigen, zoals neutronensterren of zwarte gaten. Hoe een ster eindigt ligt aan hoe massief de ster is. Door de enorme zwaartekracht wordt er in zware sterren veel meer druk en hitte gegenereerd, hierdoor kunnen stoffen zoals koolstof nog verder fuseren. Die fusies eindigen bij ijzer. Door de zwaartekracht klapt de sterkern in elkaar, wat we een supernova noemen. Daar kan een neutronenster ontstaan. En als het een superzware ster is, ontstaat er een zwart gat.
Voor onze zon is het in ieder geval nog niet zover, hij wordt momenteel op de helft van zijn levensfase geschat en het kan zeker nog ongeveer 4,5 miljard jaar duren voordat de waterstof in de kern op is. Nog genoeg tijd om van de zon te genieten dus.
