Bewering:
‘Elke dag zes alcoholische drankjes is net zo schadelijk als sociale isolatie.’
De claim:
Mike Verest heeft op 19 april 2025 op de Instagrampagina LeefbewustNederland de uitspraak gedaan: ‘Elke dag zes alcoholische drankjes is net zo schadelijk als sociale isolatie.’
Volgens de post heeft sociale isolatie evenveel impact op de gezondheid als overmatig alcoholgebruik. Maar klopt dat wel?
Oordeel:
Gedeeltelijk waar
Onderzoek naar de feiten:
In de analyse Loneliness and Social Isolation as Risk Factors for Mortality: A Meta-Analytic Review worden meerdere studies geanalyseerd met een grote hoeveelheid respondenten. Er wordt gekeken naar verschillende soorten isolatie en de gevolgen daarvan op de gezondheid van de mens. In deze studie wordt geconcludeerd dat sociale isolatie en eenzaamheid beide het risico op vroegtijdig overlijden verhogen, met respectievelijk 29% en 26%.
Deze percentages zijn vergelijkbaar met de risico’s van onder andere roken en obesitas. De onderzoekers stellen in deze analyse zelfs dat het sterfterisico door sociale isolatie groter is dan dat van obesitas.
Volgens Theo van Tilburg, emeritus hoogleraar sociologie en sociale gerontologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam is sociale isolatie inderdaad zo schadelijk. Hij benoemt dat er drie mechanismen van sociale isolatie zijn die schade aan het lichaam aanrichten.
- Stressreacties in het lichaam
- Een ongezonde leefstijl
- Verwaarlozing van gezondheidsklachten.
‘Mensen die eenzaam zijn ontwikkelen stress en die stress is weer schadelijk voor je lichaam en leven. Die stress komt voort uit een fysiologisch proces, wat zorgt voor beschadigingen aan je lichaam. Daarnaast ontwikkelen mensen die eenzaam zijn vaak ongezond gedrag, ze gaan sneller roken, meer eten en meer drinken. Ook wordt er minder snel geacteerd op gezondheidsklachten. Al deze factoren spelen mee in het vergroten van de kans op vervroegd overlijden.’
Onderzoek van het Trimbos Instituut toont aan dat sociale factoren zoals eenzaamheid de gezondheid net zo zwaar als roken en overgewicht beïnvloeden. Tegelijkertijd benadrukken zij dat er geen direct verband is tussen eenzaamheid en alcoholgebruik, maar dat de twee vaak samen voorkomen.
Hoe zit het dan met die zes drankjes?
Zes drankjes per dag valt onder zwaar alcoholgebruik. Volgens het Trimbos Instituut verhoogt dit het risico op onder andere leveraandoeningen, hartziekten, depressie en bepaalde vormen van kanker. Er is alleen geen studie die expliciet zegt dat sociale isolatie exact even schadelijk is als zes alcoholische drankjes per dag. Van Tilburg beaamt dit: ‘De uitspraak is een beetje discutabel. Zes drankjes is enorm specifiek, maar sociale isolatie is zeker net zo schadelijk als veel drinken.’ Voor Van Tilburg gaat het dan ook niet om het exacte aantal, maar om de schade die er wordt aangericht aan het lichaam.
Conclusie
De claim dat sociale isolatie even schadelijk is als zes alcoholische drankjes per dag is gedeeltelijk waar. Er is bewijs dat sociale isolatie een groot gezondheidsrisico vormt, vergelijkbaar met bekende leefstijlfactoren zoals roken en alcoholconsumptie. Maar de claim van ‘zes drankjes’ is niet wetenschappelijk onderbouwt en mist nuance. De boodschap die de claim over brengt is relevant, maar de vergelijking is niet correct.
