Waarom de stelling dat vrouwen 25% meer tijd in slechtere gezondheid leven dan mannen misleidend is
In de aflevering van nieuws en co op radio 1, quotte Jeannine Roeters van lennep een uitspraak van demissionair minister van volksgezondheid welzijn en sport Daniëlle Jansen. Er werd geclaimd dat vrouwen 25% meer tijd van hun leven door brengen in slechtere gezondheid dan mannen. Deze gegevens zouden uit cijfers van het CBS komen.
De stelling dat vrouwen 25% meer tijd van hun leven doorbrengen in slechtere gezondheid dan mannen lijkt op het eerste gezicht te kloppen, maar is bij nadere beschouwing misleidend. De verwarring ontstaat door het gebruik van percentages en het niet meenemen van de context van levensverwachting en gezondheidservaring. Hoofdsocioloog van het CBS kan hier meer duiding aan geven. Allereerst: vrouwen leven gemiddeld langer dan mannen. In 2024 is de levensverwachting voor vrouwen 83,3 jaar en voor mannen 80,5 jaar. Dat betekent dat vrouwen simpelweg meer jaren hebben waarin gezondheidsklachten kunnen optreden. Als je kijkt naar het absolute aantal jaren dat mensen in minder goede gezondheid leven, dan zijn dat voor vrouwen 21,3 jaar en voor mannen 17 jaar — een verschil van 4,3 jaar.
Maar het percentage waar de stelling op gebaseerd is, vergelijkt deze jaren met de totale levensverwachting. Vrouwen brengen 26% van hun leven door met gezondheidsklachten, mannen 21%. Dat verschil van 5 procentpunten wordt in de stelling gepresenteerd als “25% meer”, wat een vertekend beeld geeft. Het gaat hier namelijk niet om een absoluut verschil van 25 procentpunten, maar om een relatieve toename van 5 procentpunten, wat neerkomt op ongeveer 24% relatief verschil — een nuance die belangrijk is.
Bovendien zegt dit cijfer niets over de ernst van de gezondheidsproblemen. Vrouwen rapporteren vaker chronische aandoeningen zoals migraine of gewrichtsklachten, maar leven gemiddeld langer en hebben minder vaak levensbedreigende aandoeningen op jongere leeftijd dan mannen. Mannen overlijden vaker aan hart- en vaatziekten en andere acute aandoeningen, wat betekent dat hun kortere leven mogelijk gepaard gaat met ernstigere gezondheidsproblemen.
Tot slot speelt ook mee dat vrouwen over het algemeen eerder en vaker gezondheidsklachten melden dan mannen. Dit kan leiden tot een hogere gerapporteerde ziektelast, zonder dat dit per se betekent dat hun gezondheid objectief slechter is.
Concluderend kan er gezegd worden dat de stelling is gebaseerd op een relatieve vergelijking die geen recht doet aan de complexiteit van gezondheid, levensverwachting en sekseverschillen. In plaats van te stellen dat vrouwen “25% meer tijd in slechtere gezondheid” leven, zou een genuanceerdere conclusie zijn dat vrouwen gemiddeld iets langer leven met relatief milde, maar langdurige gezondheidsklachten, terwijl mannen korter leven en vaker te maken krijgen met ernstigere aandoeningen.
