Dat ouderen vaak een groter valrisico hebben, is niets nieuws. Maar klopt het dat dansen valpreventie is? Dit beweerde schrijver en gezond-eten-activist Lilli Genee tijdens de uitzending van Goedemorgen Nederland op woensdag 16 oktober.

Originele claim: Goedemorgen Nederland | NPO Start  Tijd: 13.58

Oordeel: Waar

Claim

Tijdens de uitzending van Goedemorgen Nederland op woensdag 16 oktober kwamen er veel onderwerpen aan bod, waaronder het ADE-festival. Dj en muziekproducent Ronald Molendijk was uitgenodigd om hierover te praten. Toen het gesprek ging over dansen tijdens het festival, merkte mevrouw Lilli Genee op: “Ook ouderen moeten dansen, want dat is valpreventie.” Hoewel mevrouw Genee geen specifieke expertise heeft op dit gebied, deed ze deze uitspraak in een programma dat door veel mensen wordt bekeken, zonder dat bewijs werd geleverd of de bewering klopte. Uit onderzoek blijkt dat haar opmerking inderdaad juist is.

Val Cijfers

Het aantal bezoeken aan de Spoedeisende Hulp door ouderen van 65 jaar en ouder na ernstig letsel door een val is in de afgelopen tien jaar met 17% gestegen, volgens recente cijfers van VeiligheidNL. Bij 65- tot 75-jarigen is de stijging zelfs 22%, wat opvallend hoog is. In 2023 werden in totaal 112.000 ouderen behandeld op de Spoedeisende Hulp vanwege een val, wat neerkomt op één SEH-bezoek door een valongeval elke vijf minuten. De meest voorkomende letsels zijn hoofd-hersenletsel, heupfracturen en polsfracturen, en bij drie van de vier gevallen ging het om ernstig letsel. Opvallend is dat 65-plussers ruim vier keer vaker de SEH bezoeken door een val dan door een verkeersongeluk. Hoewel het absolute aantal SEH-bezoeken door valincidenten onder 65-plussers in 2023 4% lager was dan in 2022, blijft de tienjaarstrend (2014-2023) stijgen.

Rol van bewegen op valpreventie

Volgens Allesoversport.nl verbetert beweging de balans, afhankelijk van de wijze en intensiteit van het bewegen. Ook worden motorische vaardigheden die het valrisico beperken, zoals snel en adequaat reageren bij struikelen en een stabiel looppatroon, door bewegen verbeterd. Bovendien draagt bewegen bij aan spierkracht en zorgt het ervoor dat de gevolgen van een val beperkt blijven. Daarnaast blijkt uit een rapport van het RIVM dat dynamische balansoefeningen de basis vormen voor het voorkomen van valincidenten. Dynamische balansoefeningen zijn oefeningen die de balans verbeteren en waarbij je ook in beweging blijft. ‘Jong geleerd is oud gedaan, en voorkomen is beter dan genezen geldt ook hier. Hoe eerder men voldoet en blijft voldoen aan de beweegrichtlijnen, hoe langer en eerder men de positieve effecten van bewegen kan ervaren,’ vertelt Marnik Gommers, specialist beweeggedrag.

Door te dansen beweeg je ook veel, dus dan kun je wel zeggen dat het helpt bij valpreventie, toch? ‘Uit het rapport kun je afleiden dat dansen een activiteit kan zijn om balans, spier- en botversterking te verbeteren. Hierdoor kan het bijdragen aan het voorkomen van valincidenten, maar het effect is wel beperkt,’ aldus de heer Gommers.

Conclusie

Dansen kan bijdragen aan valpreventie bij ouderen doordat het balans, spierkracht en motorische vaardigheden ondersteunt. Hoewel Lilli Genee’s opmerking in Goedemorgen Nederland over dansen als valpreventie correct blijkt te zijn, heeft het slechts een bescheiden effect. Onderzoek toont aan dat het aantal SEH-bezoeken door ouderen na valincidenten aanzienlijk is gestegen, en dynamische balansactiviteiten, zoals dansen, kunnen het valrisico helpen verminderen. Voor optimale preventie wordt echter een bredere benadering aanbevolen, waaronder specifieke balansoefeningen en het volgen van beweegrichtlijnen voor ouderen.