In de verkiezingsperiode kwamen een aantal onderwerpen veel aan bod. Veiligheid en criminaliteit was een van deze onderwerpen. Uit een onderzoek van het CBS blijkt dat ruim een op de drie Nederlanders zich wel eens onveilig voelt. Dit is opvallend, omdat het aantal misdrijven en overtredingen juist daalt. Waarom voelen mensen zich dan alsnog onveilig, terwijl de cijfers juist een positiever beeld laten zien?
“Het gevoel van veiligheid is breder dan criminaliteit. Modernisering, individualisering en globalisering hebben invloed op het gevoel van veiligheid dat mensen ervaren. Het lijkt soms alsof we geen onderdeel meer zijn van een groter geheel,” zegt Ronald van Steden, hoofddocent Bestuurswetenschappen en Politicologie, in een artikel van de Vrije Universiteit Amsterdam. Een veilig gevoel hangt dus niet alleen samen met het daadwerkelijke aantal misdrijven, maar met veel meer factoren die dieper in de samenleving spelen.
Volgens het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) zijn er drie niveaus die een grote rol spelen bij het veiligheidsgevoel: het persoonlijke, het situationele en het algemene maatschappelijke niveau. Op persoonlijk niveau gaat het bijvoorbeeld om hoe mensen zich in hun eigen omgeving voelen. Op situationeel niveau speelt mee wat iemand in een bepaalde context ervaart, bijvoorbeeld op straat of in het openbaar vervoer. Op maatschappelijk niveau gaat het om bredere thema’s, zoals vertrouwen in de overheid en in elkaar.
Het verhogen van het veiligheidsgevoel blijkt echter lastig. Van Steden benadrukt dat vertrouwen en sociale verbondenheid hierin een belangrijke rol spelen. “Als je vertrouwen in elkaar hebt en bereid bent elkaar te helpen, dan komen we als samenleving verder en voelen mensen zich veiliger,” zegt hij. Veiligheid draait dus niet alleen om cijfers, maar ook om hoe mensen met elkaar omgaan en zich verbonden voelen binnen de maatschappij.
Tijdens de verkiezingen kwamen dus de onderwerpen veiligheid en criminaliteit regelmatig voorbij. Politici verschillen van mening: de één pleit voor zwaardere straffen, de ander gelooft juist meer in preventie en begeleiding. Want wat werkt nu écht om criminaliteit terug te dringen? Onze verslaggeefster Laura Schram onderzocht een van de zogenoemde ‘oplossingen’ om criminaliteit te verminderen.
