Marc van den Tweel, bestuurder bij goede doelen, claimt op de radio dat de achterban van goede doelen, om wat voor een hulp het ook gaat, door de hele samenleving zit: “…van links tot rechts, van boven naar onder, dwars door de samenleving.” Wanneer dit gezegd wordt, gaat het in het radiogesprek over of de verkiezingsuitslag iets zegt over dit draagvlak voor steun aan goede doelen. Er is inderdaad breed in de samenleving steun voor goede doelen. Toch is er ook één opvallende trend rondom extremere politieke voorkeuren.

De bewering werd gedaan in de uitzending van Spraakmakers op 11 november bij het onderwerp over bezuinigingen op ngo’s die ontwikkelingshulp leveren (15:00).

Aantal donerende huishoudens

Volgens hoogleraar filantropie René Bekkers toont alleen al het aantal huishoudens dat geld geeft aan een goed doel aan dat bijna iedereen goede doelen steunt. Bekkers publiceert elke paar jaar een nieuwe editie van het onderzoek Geven in Nederland. Uit de publicatie van 2024 blijkt dat in 2022 81% van de huishoudens geld geeft aan ten minste één goed doel.

Minder steun bij extremen

“Je ziet in het algemeen dat er niet zo heel veel verschil tussen politieke voorkeuren is als het gaat om wel of niet geven aan goede doelen.” Toch noemt Bekkers, die verscheidene onderzoeken gedaan heeft naar vrijgevigheid, één opvallende onderzoeksuitkomst als het gaat om politieke voorkeuren: “In het algemeen kan je stellen hoe extremer de voorkeur van mensen is, ofwel aan de linkerkant ofwel aan de rechterkant, hoe minder betrokken ze zijn bij goede doelen.”

Verschillende soorten goede doelen

Een duidelijker verband is te zien tussen politieke oriëntatie van mensen en aan wat voor een soort goede doelen mensen geld geven. René Bekkers zegt dat mensen op basis van dezelfde achtergrond en overtuigingen een keuze maken voor de politieke partij waarop ze stemmen en het goede doel dat ze steunen. Goede doelen doen natuurlijk verschillende soorten dingen, maar ook de waarden van waaruit ze opereren, verschillen. Het ene goede doel is progressiever, nationalistischer of religieuzer dan het andere. Recent wereldwijd georiënteerd onderzoek wijst bijvoorbeeld uit dat de kans om op nationale goede doelen te stemmen bij rechtsere mensen groter is bij links georiënteerden, die juist meer internationaal doneren.

Achtergrondkenmerken

Er zijn bepaalde kenmerken die statistisch gezien de kans op donaties en de grootte daarvan kunnen beïnvloeden. Onderzoek uit Taiwan concludeerde bijvoorbeeld in 2007 al dat leeftijd, geslacht, familiesamenstelling, inkomen en empathisch vermogen de hoogte van donaties beïnvloeden. Ook het onderzoek Geven in Nederland 2020 onderzocht verschillende achtergrondkenmerken van huishoudens en zag op sommige gebieden duidelijke verschillen. Gelovigen geven in Nederland bijvoorbeeld gemiddeld vaker en meer dan niet-gelovigen. Toch ziet het onderzoek geen écht grote verschillen, want het concludeert: “We zien de vrijgevigheid van Nederlanders terug onder zeer uiteenlopende bevolkingsgroepen.”

Conclusie

Terug naar de claim dat de achterban van goede doelen uit alle kanten van de samenleving komt op het gebied van politieke voorkeuren. Het is natuurlijk maar de vraag hoe je dit draagvlak meet, maar bekend is dat vier op de vijf huishoudens elk jaar minstens één goed doel steunt. Nederlands onderzoek laat zien dat bepaalde achtergrondkenmerken statistisch gezien enige invloed hebben op de bijdragen aan goede doelen, maar concludeert vrijgevigheid terug te zien vanuit “zeer uiteenlopende uithoeken van de samenleving”. De enige nuance die gemaakt kan worden is dat mensen met een extremere politieke oriëntatie wat minder geneigd zijn om goede doelen te ondersteunen, maar in grote lijnen heeft Marc van den Tweel een geldige claim gemaakt.