Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van beschikbare informatie op de datum van publicatie.

Bewering

“Wie oud wil worden, kan maar beter meerdere talen spreken.”

Oordeel

Waar, maar de kop had anders gekund.

Bron van de bewering

“Wie oud wil worden, kan maar beter meerdere talen spreken, zo wijst onderzoek uit,” zo luidt de kop van een artikel van Maarten Keulemans, journalist bij de Volkskrant. In dit bericht, dat is uitgebracht op 10 November 2025, gaat het erover dat meertaligheid sommige ouderdomskwalen zoals dementie kan vertragen en de hersenen langer fit kan houden. Dit bleek uit een onderzoek van Agustín Ibañez, een Chileense hersenonderzoeker.

De kop doet je geloven dat je meerdere talen moet spreken om ouder te worden. Als je echter het stuk leest dan komt dit nergens naar boven. Wat er namelijk gezegd wordt is als volgt: ‘Meertaligheid kan ouderdomskwalen zoals dementie vertragen en de hersenen langer fit houden,’ en ‘Hoe meer taleniemand beheerst, des te beter hij of zij beschermd is tegen ouderdom.’

Het stuk vertaalt het onderzoek al een stuk beter dan de kop. Er wordt hier duidelijk gesteld dat het kwalen kan voorkomen, niet dat dit altijd helpt. Het heeft dus wel voordelen, maar wat zeggen andere onderzoeken over dit onderwerp?

Hoe zit het?

In het onderzoek van Ibañez, wat de aanleiding is van het originele stuk, wordt een verband tussen meertaligheid en ouderdomskwalen zoals gesuggereerd. ‘We examined the impact of multilingualism on delayed aging,’ schrijven de onderzoekers. Bij het onderzoek werd ook een commentaar gepubliceerd, hierbij zagen de commentatoren ‘robust evidence that knowing multiple languages supports healthier aging trajectories.’ De suggestie is dus dat er een oorzakelijk verband is, maar niet dat er een oorzaak gevolg is.

Dat er een oorzakelijk verband is, dat zou dus nieuw zijn. Eerder waren er wel al verschillende onderzoeken die wezen op een mogelijk verband tussen meertaligheid en ouderdomskwalen. Zoals deze en deze, toch wordt het verband niet in ieder onderzoek gevonden. In het eerste onderzoek komt het naar boven dat meertaligheid zorgt wel voor het vertragen van ouderdomskwalen zoals dementie, maar meerdere talen spreken geeft je geen lager risico van het krijgen. In het tweede onderzoek concluderen ze dat meertaligheid kan beschermen tegen de ouderdomskwalen, maar er wordt dus weer gezegd dat het een mogelijkheid is. Dit is ook wat Maarten aanhaakt in zijn stuk en wat hij uit het onderzoek haalt. Er is een mogelijkheid dat meertaligheid kan beschermen tegen ouderdomskwalen, maar geen zwart wit bewijs nog.

Remco Knooihuizen is een Universitair Docent Engelse taalkunde aan de rijksuniversiteit Groningen. Hij heeft samen met een team anderen ook een wetenschappelijk artikel over dit onderwerp gepubliceerd. ‘Deze bevinding inmiddels een paar keer naar voren is gekomen uit “big-data”-onderzoek, waar is gekeken naar informatie over meertaligheid aan de ene kant en ouderdomskwalen aan de andere kant.’ Volgens Remco lijkt er statistisch gezien wel een verband te zijn tussen meertaligheid en gezonder ouder worden, op het niveau van de populatie als geheel. Toch kan het bij individuen natuurlijk sterk verschillen. ‘Ook is de manier waarop meertaligheid gelinkt is aan gezonder ouder worden nog niet helemaal duidelijk.’

De redactie van UPD8 heeft Maarten Keulemans gevraagd naar de kop van het stuk, het stuk is namelijk een stuk genuanceerder dan de kop. ‘De kop is uiteraard geschreven met tweeledig doel: om de inhoud te dekken en om de aandacht te trekken.’ Maarten geeft wel aan een andere kop voorgesteld te hebben aan zijn eindredactie: ‘Eindelijk bewijs: beheersing van meerdere talen beschermt het brein écht.’ Deze kop dekt de inhoud al wat beter dan de uiteindelijk gekozen kop.

Conclusie

Het artikel van Maarten is dus waar. Het beschrijft de nuance van het onderzoek en suggereert ook niet dat dat meertaligheid ouderdomskwalen tegengaat. Andere onderzoeken wijzen ook op een mogelijk verband tussen de meertaligheid en ouderdomskwalen, maar trekken ook nergens een duidelijk verband. De conclusie van deze factcheck is dus waar, maar de kop had iets meer genuanceerd gemogen.