De weg van talent naar topsporter is een uitdagende reis, waarbij prestatiedruk een grote rol speelt. Sportpsycholoog Martijn Ruitenburg werkt met jonge atleten die deze transitie doormaken en helpt hen omgaan met de mentale uitdagingen die daarbij komen kijken.

“Op een gegeven moment wordt de top steeds smaller en neemt de druk toe,” vertelt Martijn. “Sporters die gewend waren om de beste te zijn, moeten ineens vechten voor een plek op grote toernooien. Dat brengt onzekerheid met zich mee, vooral wanneer prestaties in wedstrijden niet overeenkomen met wat ze in trainingen laten zien.”

Een veelvoorkomend probleem is dat sporters tijdens wedstrijden overmatig gaan nadenken. “In een training kun je vrij en gefocust werken aan je techniek, maar in een wedstrijd komt de gedachte op dat je geen fouten mag maken. Die mentale druk kan juist een negatieve invloed hebben op de prestatie,” legt Martijn uit.

Om sporters te helpen, werkt hij met Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Deze methode leert atleten om hun gedachten en gevoelens te accepteren zonder dat deze hun prestaties beïnvloeden. “Veel mensen proberen stress of twijfel weg te nemen door zichzelf te overtuigen dat het goed komt, maar dat leidt vaak af van wat ze daadwerkelijk moeten doen,” zegt Martijn. “ACT richt zich op focus: je kunt zenuwen hebben én toch volgens je plan presteren.”

Naast prestatiedruk speelt ook de balans tussen sport en privé een belangrijke rol. “Sommige sporters gedijen goed bij volledige focus op hun sport, anderen hebben juist baat bij een studie of hobby naast hun trainingen. Het verschilt per persoon, maar mentale ontspanning buiten de sport kan bijdragen aan betere prestaties”, aldus Martijn.

Volgens Martijn is het belangrijk dat sporters niet alleen leren omgaan met druk, maar ook ontdekken wat voor hen het beste werkt. “Elke atleet is anders. Het doel is om een mentale strategie te ontwikkelen die duurzaam is en helpt om zowel in als buiten de sport met uitdagingen om te gaan.”

Met de juiste mentale begeleiding kunnen sporters niet alleen hun prestaties optimaliseren, maar ook op een gezonde manier omgaan met de druk die topsport met zich meebrengt.