Bewering:
De anti-conceptiepil kan kanker veroorzaken
Oordeel:
Deels-waar
Bron van de bewering:
Op 18 april 2025 plaatst het Instagram-account ‘Leef Bewust Nederland’, een account van holistisch gezondheidsdeskundige Mike Verest, een video waarin wordt beweerd dat de anticonceptiepil kankerverwekkend zou zijn, en door de International Agency for Research on Cancer (IARC) qua schadelijkheid op hetzelfde niveau als asbest, tabak en alcohol staat.
Er wordt verder geen bron of bewijs gegeven, en even later wordt de bewering weer deels ontkracht (‘Deze classificatie zegt niets over het precieze risico’ etc.)
Waarom is deze claim deels-onwaar?
Het is natuurlijk mega-relevant waar Verest deze claim vandaan haalt. Helaas reageert hij niet op verzoeken om dit op te helderen. Dan maar zelf op onderzoek uit.
Verest benoemt dat het IARC de anticonceptiepil heeft ingedeeld in categorie 1: even schadelijk als bijvoorbeeld alcohol, tabak en zelfs asbest. Op de site van de IARC staat inderdaad, onder de naam Estrogen-progestogen oral contraceptives (combined), dat de anticonceptiepil in groep 1 is ingedeeld. Stoffen uit groep 1 zijn bewezen kankerverwekkend, alhoewel er bij de pil wel een disclaimer wordt gegeven: “NB There is “evidence suggesting lack of carcinogenicity” for combined estrogen-progestogen oral contraceptives in humans and cancers of the endometrium, ovary, and colorectum. An inverse association has been observed between combined estrogen-progestogen oral contraceptives and cancers of the endometrium, ovary, and colorectum.” , kortom: er is bewijs dat een gebrek aan kankerverwekkendheid is bij de pil, en dat de pil voor sommige kankersoorten juist gunstig kan zijn.
Belangrijk om te weten is dat deze organisatie soms best controversieel is. Zo plaatsen ze de gevaren van signalen van mobiele telefoons in groep 2: waarschijnlijk kankerverwekkend, iets waar weinig tot geen bewijs voor is. Het Amerikaanse congres wilde in 2016 zelfs hun subsidie voor de organisatie stopzetten.
Terug naar de claim zelf: De anticonceptiepil kan kanker veroorzaken, is dit nou waar?
Er zijn voldoende onderzoeken naar deze vraag gedaan, zoals dit onderzoek, waar ook het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis aan heeft meegewerkt. In dit onderzoek is te lezen dat door gebruik van de anticonceptiepil het risico op borstkanker licht kan verhogen. Daarentegen kan de pil het risico op baarmoederkanker en eierstokkanker, met 50%, sterk verlagen.
Experts aan het woord:
Oud-hoofd Seksuologie aan het AmsterdamUMC, Rik van Lunsen, vindt de uitspraak van Leef Bewust Nederland bizar: “Het klopt gewoon niet wat ze beweren. Er spelen heel veel omstandigheden rondom deze bewering. Vrouwen die gedurende een lange tijd de pil gebruiken, en bijvoorbeeld een familiaire geschiedenis met de ziekte hebben, lopen misschien eerder risico op borstkanker. Maar de gezondheidsvoordelen van de pil wegen hier veel zwaarder. Zo is ten eerste de kans op baarmoeder- en eierstokkanker 50% kleiner. Hiernaast zijn er nog talloze andere voordelen aan de pil toe te wijzen.”
Van Lunsen noemt o.a. een verbeterde bescherming tegen endometriose en een afname van menstruatieklachten.
Interessant is dat het risico op borstkanker geleidelijk weer verdwijnt na het stoppen met gebruik van de pil, zoals in dit document beaamd wordt: Women who were currently using oral contraceptives had a 24% increase in risk that did not increase with the duration of use. Risk declined after use of oral contraceptives stopped, and no risk increase was evident by 10 years after use had stopped :Zelfs na tien jaar gestopt te zijn met de pil, is het risico weer sterk gedaald.
Het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) lijkt het in hun reactie grotendeels eens te zijn met Van Lunsen. “Alhoewel hormonale anticonceptie zoals de pil, het risico op borstkanker iets vergroten kan, wegen de vele voordelen er tegenop. Vooral voor jonge vrouwen valt het absolute risico erg mee.”
Conclusie:
De uitspraak “de anti-conceptiepil kan kanker veroorzaken” is deels-waar. Alhoewel er veel onderzoeken gedaan zijn naar het verband tussen de pil en kanker, lijkt het verhoogde risico op kanker zeer klein te zijn, en alleen plaats te vinden tijdens periodes waarin de pil wordt gebruikt. Daarom is de claim zelf in essentie wel waar, maar ligt de waarheid een stuk genuanceerder.
