In 2025 kwamen er opnieuw duizenden dieren om in een Nederlandse stalbrand. Toch was hier weinig van te zien in de krant, op tv of online. Geen talkshowtafels, geen journalist in een weiland en geen liveblogs.

Stalbranden liggen in het nieuws in Nederland een beetje op de achtergrond, ze gebeuren vaak, zijn gruwelijk maar is het echt nieuws? Dit terwijl wanneer er een woningbrand plaatsvindt waar menselijk leed aan te pas komt, het halve journaal hiermee gevuld wordt. Dit terwijl er dagelijks honderden dieren achter gesloten deuren sterven. Waarom?

De afstand, de meeste mensen die zien en kennen stallen alleen vanaf de buitenkant. De dieren in de vee-industrie worden niet gezien als individuen, deze worden gezien als aantallen “5000 varkens”, “20.000 kippen”. Zulke cijfers werken vervreemdend. De afwezigheid van beelden van deze stallen maakt het erger, de stallen zijn afgesloten terreinen en de media krijgt zelden toegang ( NOS, 2023).

Daarnaast speelt de nieuwswaarde een grote rol. Stalbranden gebeuren jaarlijks en regelmatig, hierdoor verdwijnt de urgentie. Wat vorig jaar als schokkend werd ervaren, kan dit jaar als normaal worden gezien. Nieuwsredacties werken op deze manier met het principe van het onverwachte. Maar in Nederland is het geen verrassing meer als duizenden dieren verbranden (Onderzoeksraad voor Veiligheid, 2019).

Ook de gevoeligheid van de politiek zorgt ervoor dat de media terughoudend is. De vee-industrie is een enorme economische sector. Journalisten willen niet als te activistisch of eenzijdig overkomen. Door te veel nadruk te leggen op het dierenleed in de landbouw, lopen media het risico om als ‘partijdig’ of ‘activistisch’ te worden weggezet — een label dat redacties koste wat kost willen vermijden (NRC, 2022)

Ten slotte is er het ongemakkelijke feit dat we allemaal meedoen. Vlees eten wordt nog altijd als normaal gezien. Bij een stalbrand worden mensen eraan herinnerd waar het vlees dat ze eten vandaan komt: een afgesloten ruimte waar dieren geen kant uit kunnen. Het is makkelijker dit te vermijden en weg te drukken dan het onder ogen te komen (Rijksoverheid, 2023).

Toch in de loop van de jaren wordt er steeds meer actie gevoerd voor de dieren. Zowel dierenrechtenorganisaties, maar ook veel jongeren, studenten en toch ook onafhankelijke journalisten. Vaak op social media worden er beelden getoond of korte docu`s over de ernst van het probleem. Stalbranden gaan misschien niet viraal — maar het tij begint langzaam te keren (The Correspondent, 2024).

Tot die tijd blijven duizenden dieren elk jaar in stilte sterven. Niet omdat het geen nieuws is. Maar omdat we niet durven kijken en er hierdoor ook geen concrete oplossingen komen om het probleem te verhelpen, hierover ga ik in de onderstaande video in gesprek met Frederieke Schouten van stichting varkens in nood en met Frank Schnater brandveiligheidsspecialist.

Bronnen:

• NOS. (2023). Waarom stalbranden zo moeilijk te bestrijden zijn. NOS Nieuws, 12 maart 2023.
• Onderzoeksraad voor Veiligheid. (2019). Risico’s van stalbranden: een onderzoek naar oorzaken en preventie.
• NRC. (2022). De journalistieke dilemma’s rond dierenleed in de landbouw. NRC Handelsblad, 15 november 2022.
• Rijksoverheid. (2023). Dierenwelzijn en landbouw: stand van zaken. Overheidswebsite.
• The Correspondent. (2024). Hoe jonge activisten stalbranden onder de aandacht brengen. Artikel, 8 februari 2024.