Wie zich in een nieuw land vestigt, stuit al snel op één grote uitdaging: de taal. Voor statushouders in Nederland betekent dit het leren van Nederlands als tweede taal (NT2). Taal is niet alleen een communicatiemiddel, maar ook een essentiële voorwaarde voor deelname aan de samenleving. Zonder voldoende beheersing van het Nederlands wordt de toegang tot werk, onderwijs en zorg beperkt en ontstaan er moeilijkheden. 

NT2 is niet hetzelfde als moedertaalonderwijs

Volgens Vermeer en Appel (2003) verschilt het leren van Nederlands als tweede taal met het leren van de moedertaal. Waar kinderen die opgroeien met het Nederlands de taal vrijwel vanzelf verwerven, hebben statushouders vaak te maken met een combinatie van factoren die dit proces ingewikkelder maken. Leeftijd, motivatie, eerdere schoolervaring en de mate van taalcontact in het dagelijks leven spelen allemaal een grote rol. Ook komen velen uit een gebied waar onrust woedt, en zullen zij eerst ook psychische klachten moeten verwerken. Ook schamen zij zich soms om de taal te oefenen, vertelt Ozlem Kirat, deskundige op het gebied van inburgering en projectplanner bij TopTaal. 

De rol van de omgeving

Een belangrijk aspect van taalverwerving is de omgeving waarin iemand zich bevindt. Statushouders die in hun dagelijks leven weinig gelegenheid hebben om Nederlands te gebruiken, maken minder snel vooruitgang dan zij die dagelijks in contact staan met Nederlandstaligen. Het leren van een taal is dan ook meer dan een schoolse activiteit: het is een sociaal proces dat plaatsvindt in interactie met anderen (Vermeer & Appel, 2003).

Aanpak

NT2-onderwijs vraagt om een andere aanpak dan onderwijs in Nederlands als moedertaal. Voor anderstaligen is het nodig om extra nadruk te leggen op woordenschatuitbreiding, het begrijpen van grammaticale structuren en het praktisch toepassen van de taal. Het doel is functioneel taalgebruik: leren hoe je een formulier invult, een gesprek voert met de huisarts of deelneemt aan een sollicitatie. Daarmee is NT2-onderwijs onlosmakelijk verbonden met inburgering en maatschappelijke participatie.

Meer dan grammatica

Vermeer en Appel (2003) benadrukken dat taalverwerving niet alleen een cognitief proces is, maar ook een maatschappelijk proces. Wie de taal onvoldoende beheerst, kan achterblijven in ontwikkeling, werk en sociale contacten. Taal is dus een sleutel die deuren opent naar zelfstandigheid en integratie.