Factcheck: het klimaat is uit de mode geraakt in de Haagse politiek

In een column in NRC van 19 september 2025 stelt auteur Floor Rusman dat het woord ‘asiel’ tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen drie keer zo vaak werd genoemd als ‘klimaat’. Volgens haar is klimaat daarmee ‘uit de mode’ geraakt in de Haagse politiek, terwijl migratie en veiligheid het debat domineren. Deze factcheck onderzoekt of die verhouding klopt, en of het tellen van woorden een betrouwbare maatstaf is voor politieke aandacht.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.

Bewering
Het woord asiel viel drie keer zo vaak als klimaat en is volgens de auteur Floor Rusman hiermee uit de mode geraakt bij de politiek.

Oordeel
Grotendeels waar

Bron van de bewering
De Algemene Beschouwingen zijn het moment waarop partijen hun visie geven op de rijksbegroting en de grote thema’s van het jaar. In 2023 en 2024 was klimaatbeleid nog prominent aanwezig, mede door stikstof, energieprijzen en het IPCC-rapport. In 2025 lijkt de aandacht verschoven naar migratie, veiligheid en koopkracht.

Volgens haar weerspiegelt deze verhouding een verschuiving in politieke aandacht: “De aarde mag nog rap opwarmen, het onderwerp is alweer uit. Klimaat was hot in de jaren 2019–2023 en sindsdien is het so last season, om in modetermen te spreken.” Rusman koppelt deze observatie aan bredere maatschappelijke trends: afnemende actiebereidheid onder klimaatactivisten, dalende bezorgdheid onder burgers (zoals blijkt uit Ipsos I&O-peilingen van juni en september 2025), en een politieke context waarin urgente thema’s als migratie, veiligheid, oorlog en inflatie het debat domineren. Ze verwijst onder meer naar het kwartaalbericht van het RIVM over jongerenwelzijn (2 september 2025) en recente uitspraken van activisten zoals Lea Bonasera van Letzte Generation.

Om deze bewering te toetsen, is gekeken naar de Handelingen van de Tweede Kamer op 17 en 18 september 2025, waarin de Algemene Politieke Beschouwingen plaatsvonden. De woordvermeldingen laat het volgende zien:

Deze cijfers bevestigen dat thema’s rond migratie en veiligheid dominant waren in het debat. ‘Asiel’ werd inderdaad drie keer zo vaak genoemd als ‘klimaat’, en ook gerelateerde termen als ‘migratie’ en ‘veiligheid’ scoorden aanzienlijk hoger dan ‘milieu’, ‘natuur’ of ‘stikstof’.

Toch is het belangrijk om op te merken dat klimaatgerelateerde termen verspreid zijn over meerdere woorden. ‘Energie’ en ‘stikstof’ zijn bijvoorbeeld vaak onderdeel van klimaatbeleid, maar worden niet altijd als zodanig benoemd. Dat maakt het meten van klimaat-aandacht complexer dan een simpele woordtelling.

De column
In haar column in NRC stelt Rusman dat klimaat ‘so last season’ is geworden. Ze koppelt dit aan afnemende actiebereidheid en dalende klimaatzorgen onder burgers. Ipsos I&O-onderzoek bevestigt dat klimaat als stemthema is gedaald van 36% in 2021 naar 16% in 2025. Ook het panelonderzoek van Hart van Nederland toont dat slechts 12% van de respondenten klimaat als topprioriteit noemt, tegenover 67% voor migratie.

De politieke aandacht weerspiegelt dus deels de zorgen van kiezers. De opkomst van partijen als PVV en BBB, die klimaatbeleid afremmen en migratie centraal stellen, versterkt deze verschuiving. In het debat was Geert Wilders (PVV) de meest sprekende politicus, met nadruk op asiel en veiligheid. Klimaat kwam vooral aan bod bij GroenLinks-PvdA en D66, maar kreeg minder interrupties en spreektijd.

conclusie
De claim dat “asiel” drie keer zo vaak werd genoemd als “klimaat” tijdens de Algemene Beschouwingen van 2025 is feitelijk juist. Breder onderzoek toont aan dat ook gerelateerde termen als “migratie” en “veiligheid” vaker voorkwamen dan “milieu”, “natuur” of “energie”. De thematische dominantie van migratie is dus duidelijk.

Toch is het belangrijk om de conclusie “klimaat is uit de mode” te nuanceren. Klimaatbeleid is verspreid over meerdere termen en beleidsvelden, en komt niet altijd onder het label “klimaat” aan bod. Bovendien zegt woordfrequentie iets over zichtbaarheid, maar niet alles over beleidsintentie. Er zijn moties en voorstellen ingediend die het onderwerp levend houden, ook buiten het debat.