Van 4 tot-en-met 13 oktober wordt het Utrecht Queer Culture Festival gevierd. Een onderdeel hiervan is de queer stadswandeling opgezet door Queer U Stories. Tijdens deze wandeling zijn er plekken te zien en verhalen te horen die behoren tot de geschiedenis van de Utrechtse queer gemeenschap.

Het is woensdag 9 oktober wanneer een groep van ruim 10 mensen zich om half 5 ‘s middags verzamelt achter het stadhuis. Een van hen is Maurice van Lieshout, hij is deel van het team van Queer U Stories, dit is een organisatie die de geschiedenis van de queer gemeenschap in Utrecht verzameld. Vandaag zal hij een wandeling voorzien van zijn kennis over de queer geschiedenis van Utrecht, in zijn hand heeft hij een gele folder met foto’s van personen die hij wilt laten zien. Meneer van Lieshout is historisch onderzoeker en publicist, hij is actief geweest voor het COC, dit is de oudste bestaande belangenorganisatie voor lhbti’s ter wereld. 

Het begint te miezeren wanneer Van Lieshout begint met vertellen dat de U van Queer U Stories niet alleen voor Utrecht staat, maar ook voor you, want iedereen in de queer gemeenschap heeft verhalen die bijdragen aan de geschiedenis. Vervolgens verteld hij dat het stadhuis van Utrecht ook een belangrijke plek is voor de geschiedenis van de queer gemeenschap. Hier zijn namelijk in 1730 Utrechtse sodomieten opgesloten, gemarteld en gewurgd. Vanaf het jaar 2001 is het een positieve plek geworden voor de queer gemeenschap, sinds dit jaar is het hier mogelijk voor mensen van gelijke seks om met elkaar te trouwen.

Van Lieshout neemt de groep mee naar de volgende locatie, boekhandel Savannah Bay. Er hangen grote LGBTQ vlaggen die door de wind hevig heen-en-weer wapperen. Eenmaal hier aangekomen komt de eigenaar de voordeur opendoen, hij is verbaasd door de groep voor zijn deur. Wanneer Van Lieshout begint met vertellen luistert de boekhandel eigenaar mee. Van Lieshout vertelt dat Savannah Bay een toegankelijke plek is voor iedereen binnen de queer gemeenschap. Ook vertelt hij dat deze boekhandel ooit De Heksenketel was, dit was het eerste vrouwencafé van Nederland. 

De wandeling wordt vervolgd langs een gevuld Neudeplein waar mensen zich onder parasols verschuilen voor de toenemende regen. De groep steekt vervolgens over de volgende locatie heen, namelijk de eerste oversteekplaats van Europa met een regenboog erop. Vervolgens loopt de groep naar de Jacobibrug waar de groep stil komt te staan. Het past nog maar net want een aantal van de deelnemers wordt bijna omver gefietst. ‘Dit was het hart van de homohoreca in Utrecht, maar de meeste tenten hier zijn ten onder gegaan door wanbeheer. Eigenaren wilden een zogenaamde nichtenkit creëren omdat ze geld roken,’ vertelt Van Lieshout, ‘door het sluiten van deze zaken was het homo leven versnipperd en was er weinig samenkomst.’ Ook vond hier vroeger de Roze Lente en het Midzomergracht festival plaats. Dit waren de voorgangers van het huidige Utrecht Queer Culture Festival.

De regen begint steeds harder te vallen en een aantal wandelaars haalt een paraplu tevoorschijn. Een van deze wandelaars vertelt hoe ze op het idee is gekomen om mee te lopen. ‘Ik woon al een tijdje in Utrecht en verveelde me deze week, toen ik online ging zoeken wat er te doen is, kwam ik deze wandeling tegen. Ik besefte me dat ik eigenlijk helemaal niet bewust ben van deze kant van de historie van Utrecht. Ik melde me dus aan omdat het me erg interessant en belangrijk lijkt om dit allemaal te weten.’ 

Van Lieshout stopt de groep bij een standbeeld van Anne Frank bij de Janskerk. Hij legt uit dat er een verband is tussen Sonja Witstein en Anne Frank omdat Witstein tegelijkertijd met Anne Frank naar concentratiekamp Auschwitz is gebracht. Witstein overleefde het kamp en werd het eerste vrouwelijke bestuurslid van het COC waar Maurice van Lieshout later ook actief was. Ook vertelt Van Lieshout dat hij les heeft gehad van Witstein aan de Universiteit Utrecht zonder van haar verleden als activist te weten.

Op het Domplein stopt de groep bij een gedenksteen, deze steen ligt ter herinnering aan de sodomietenvervolging in de 18e eeuw. Van Lieshout vertelt dat er in die tijd een groot spektakel werd gemaakt van deze vervolgingen en dat er tijdens de executies veel publiek kwam kijken. Wanneer hij de wandeling wil vervolgen wordt hij gestopt door een Duits koppel die de weg niet kunnen vinden. Dit zorgt voor gelach onder de wandelaars want Van Lieshout is als gids de beste persoon om hiervoor aan te spreken binnen de groep.

De wandeling heeft ondertussen anderhalf uur geduurd, wat ook de geplande duur is, maar Van Lieshout heeft nog veel foto’s in zijn gele folder die hij niet heeft laten zien. Hij besluit dat de groep nog naar een plek gaat en dan de wandeling afrondt. Hij loodst de groep door een aantal lege straten naar het geboortehuis van Dirkje Kuik. Hij vertelt dat Dirkje geboren is als William, Dirkje is volgens hem de bekendste Utrechtse transvrouw. Na de dood van Dirkje is het huis een museum geworden, maar helaas is daar nu niks meer van terug te zien. Er staat alleen nog een tekening met een stukje tekst over Dirkje aan de andere kant van de straat. Van Lieshout bedankt iedereen voor het mee wandelen vandaag en sluit de wandeling af door iedereen een kaart te geven van de bewandelde route.

En nu volgt een audioreportage van Fiene Truin tijdens de queer stadswandeling.