In de bibliotheek van Neude worden samenleesdagen georganiseerd. Tijdens deze dagen lezen mensen hardop verschillende stukken uit de wereldliteratuur, en gaan er vervolgens over in gesprek. De deelnemers worden begeleid door een vrijwilliger van de Culturele Apotheek.

De koffie en de koekjes staan al klaar, op de tafel van de vierde nis in de grote hal. Ook staat er een bordje: gereserveerd voor de Samenleesclub. De leesbegeleiders kijken even naar de klok. Nog een paar minuten, dan beginnen we. Elke eerste en derde donderdag van de maand vindt er in de bibliotheek van Neude een samenleesdag plaats. Op andere plekken in het land zijn al vaker samenleesdagen georganiseerd, maar voor Utrecht is dit de eerste keer. Bij deze eerste editie is de opkomst nog niet erg groot, maar dat gaat gelukkig niet ten koste van de ervaring.

De vele gezichten van een gedicht

Het samenlezen begint deze keer met een gedicht van Annie M.G. Schmidt: Erwtjes. Leesbegeleider Ko Saarloos vraagt welke emoties het gedicht bij de lezers oproept. Hij heeft training van de Culturele Apotheek  gevolgd om leesbegeleider te worden. ‘Het kan voor mensen echt al een grote stap zijn om gewoon over literatuur of gedichten te praten’ zegt Saarloos.

Het gedicht wordt vanuit verschillende invalshoeken bekeken. Erwtjes laat veel over aan de interpretatie van de lezer. Is de toon van het gedicht meer nostalgisch of melancholisch? Waarom zijn de gedachten van de vrouw in het gedicht zo veranderd?  De aanwezigen die een opmerking hebben over de tekst, krijgen de ruimte om deze te delen.  ‘Het is mooi om hier binnen te kunnen lopen en op een laagdrempelige manier mee te kunnen doen.’ Als deelnemer ben je namelijk niet verplicht om een opmerking over de voorgelezen tekst te maken. Gelukkig gaat dit de deelnemers makkelijk af en ontstaat er al snel een uitgebreid gesprek, waarin verschillende standpunten en gevoelens worden gedeeld.

Een verhaal met een Appelflappenschaal

Als tweede tekst wordt er een fragment voorgelezen uit het boek Pogingen om iets van het leven te maken, geschreven door Hendrik Groen. Hoewel het op het eerste gezicht vooral humoristisch lijkt, heeft dit fragment toch een diepere betekenis. Dat de conclusie die de Samenleesclub trekt. In dit geval ligt de focus van het fragment niet bij ‘Mevrouw Voorthuizen’, die per ongeluk in de schaal met appelflappen ging zitten, maar bij ‘Hendrik Groen’, die in een mentale tweestrijd is verwikkeld, omdat hij niet weet of hij hierom moet lachen of niet.

Tijdens het praten over de tekst schijnen de verschillende persoonlijkheden, levenservaringen en opvattingen van de deelnemers door. Saarloos vindt dit leuk om te zien. ‘De doelgroep vanuit de Culturele apotheek is eigenlijk senioren, dat stond ook in de beschrijving.’ Toch waren er ook jongere mensen aanwezig. ‘Ik word er heel blij van om te merken dat niet alleen senioren, maar ook jongeren en volwassenen mee kunnen doen. Ik geloof in een gemêleerde groep, waarin mensen van verschillende generaties met elkaar in gesprek kunnen. Daarom ben ik blij met onze locatie in de bibliotheek van Neude, omdat hier mensen van alle generaties samenkomen.’

De eerste (samenlees) dag

Als laatste tekst wordt het gedicht De eerste dag van Fetze Pijlman voorgelezen. Een lang gedicht is het niet, maar de Samenleesclub kan er toch veel over praten. “Het is vandaag de eerste dag om aan iets te beginnen, waar niemand aan begon”. De slotzin van dit gedicht kan in veel verschillende situaties toegepast worden. Na het aandachtig bekijken van dit gedicht is de eerste bijeenkomst van de Samenleesclub voorbij. Er wordt nog wat nagepraat, de laatste koekjes verdwijnen van de schaal. De deelnemers zeggen elkaar gedag en vertrekken weer.

‘Mijn droom is dat het echt gaat lopen, en dat er een vaste kern overblijft van mensen die iedere twee weken komen. Op deze manier leer je ook echt mensen kennen, en zorg je voor een stukje verbinding’ zegt Saarloos.  Hij hoop dat de Samenleesclub ook mensen aantrekt die de Nederlandse taal nog niet goed beheersen, zodat deze mensen op een interactieve manier aan hun taalvaardigheid kunnen werken. Maar voor nu is het tijd om af te sluiten. Het is net Middag, de dag is nog jong. Genoeg tijd om aan iets te beginnen, waar nog niemand aan begon.

Verslaggever Gijsbert van Sprundel neemt ons mee naar de Samenleesdag in zijn reportage.