Op zondag 5 januari 2025 vond de eerste editie van “Wakker worden in de Bieb” plaats in Bibliotheek Neude te Utrecht. Dit evenement, georganiseerd door Keti Koti Utrecht in samenwerking met de bibliotheek, stond in het teken van het thema “Begin bij je roots”.
Het is zondagochtend, iets voor tien uur, en de klokken van Utrecht luiden. Het weer is koud en nat, en een gure wind waait door de straten. Voor de ingang van de bibliotheek op het Neude verzamelt zich een groep mensen om wakker te worden in de bieb tijdens het bieb winter festival. Sommigen springen heen en weer, blazen op hun handen om warm te blijven, terwijl anderen schuilen onder een afdak of paraplu tegen de regen. Precies om tien uur openen de deuren van de bibliotheek. Binnen worden de bezoekers verwelkomd door een warme golf van licht en de geur van vers ontbijt. In de grote hal staat een Surinaams ontbijt klaar, vergezeld van koffie, thee en andere drankjes. Bezoekers pakken wat te eten en drinken, nemen plaats aan de kleurrijk gedekte tafels en vullen de ruimte met gelach en geroezemoes.
De ochtend wordt geopend door organisator Ritana Wirht, die met een microfoon in de hand het podium betreedt. “Goede morgen! Welkom bij de eerste editie van ‘Wakker worden in de bieb tijdens het bieb vakantie festival’,” begint Ritana enthousiast. “We gaan hier letterlijk en figuurlijk wakker worden: met een ontbijt én door bewustwording over het verleden. En dit is toch een heerlijke manier om wakker te worden? Applaus voor jezelf dat je hier bent!” Het publiek reageert met een enthousiast applaus. Ritana legt uit wat ‘Wakker worden in de bieb’ inhoudt: “We komen hier samen om te verbinden, te leren en verhalen te horen over het slavernijverleden. Ik organiseer dit omdat ik bang was dat het 150-jarige jubileum van Keti Koti en de excuses voor het slavernijverleden een one-hit wonder zouden zijn, een eenmalige gebeurtenis. Gelukkig is dat niet zo. Dit is een gezamenlijke geschiedenis, en mensen willen blijven leren en samenkomen.” Ze vervolgt: “Vandaag is het thema ‘Begin bij je roots’. We gaan luisteren naar een bijzondere spreker, Hella Matroos, die ons meeneemt in haar zoektocht naar haar roots. Open je ogen, oren en hart – en vergeet niet te genieten van het heerlijke eten!”
Een zoektocht naar roots
Hella Matroos betreedt het podium en opent haar verhaal.
“Wij hier zijn de boom, de plant of de vrucht, maar ik heb gezocht naar waar het zaadje is geplant, naar waar mijn roots liggen.” Ze deelt haar persoonlijke zoektocht naar haar voorouders en vertelt hoe de vraag ‘Waar hoor ik thuis?’ haar vaak bezighoudt. “Ik ben een koningskind. Mijn roots liggen op Curaçao, in Suriname en in Nederland, dus op veel plekken binnen het Koninkrijk,” vertelt Hella. Tijdens haar zoektocht deed ze bijzondere ontdekkingen. Zo bleek een van haar voorvaderen de eerste Surinaamse krant te hebben uitgebracht. Ze vond archiefstukken waaruit bleek dat er slaven in haar familie waren, en ontdekte dat een groot deel van haar voorouders in de 18e eeuw op het Janskerkhof in Utrecht woonde. “De zoektocht was een uitdagende reis, soms frustrerend, maar ook enorm inspirerend. Het belangrijkste wat ik heb gewonnen, is dat ik me minder alleen voel.”
Tips van het Utrechts Archief
Na Hella nemen Gerwin en Runa van het Utrechts Archief het woord. Ze delen praktische tips voor iedereen die zijn familiegeschiedenis wil onderzoeken.
“Houd er rekening mee dat veel documenten eeuwen geleden zijn geschreven,” waarschuwt Gerwin. “De taal en woordkeuze kunnen anders zijn, en sommige termen of beschrijvingen kunnen heftig of schokkend zijn. Het is kwetsbaar werk.”
Een muzikale afsluiting
De ochtend wordt afgesloten met een optreden van Ebeni Winter. In haar muziek deelt Ebeni haar persoonlijke worstelingen, zoals die met haar kroeshaar en getinte huid. Haar krachtige en positieve liederen creëren een warme, inspirerende sfeer. Ze sluit de ochtend af met een hoopvolle boodschap: “Black is beautiful.”
De eerste editie van ‘Wakker worden in de bieb’ was een groot succes. De volgende bijeenkomst staat gepland voor 30 maart.
