Ondanks de invoering van een algeheel vuurwerkverbod in Utrecht werd er tijdens de afgelopen jaarwisseling meer vuurwerk afgestoken dan in het voorgaande jaar. Daarnaast verliep de viering op sommige plekken grimmig, met ernstige incidenten waarbij hulpdiensten werden belaagd en meerdere autobranden ontstonden.

Waar het juist de bedoeling was dat de jaarwisseling rustig zou verlopen met het afsteekverbod, gebeurde op meerdere plaatsen in Utrecht het tegendeel. Op meerdere plaatsen werd er geweld gebruikt en vuurwerk gegooid richting de hulpdiensten. Er is zelfs een keer een vuurwerk in een brandweervoertuig gegooid. Volgens de gemeente Utrecht gaat het ‘alle perken te buiten’ dat de ME ingezet moest worden om de situatie te controleren (Gemeente Utrecht, 1/1/2025). Uit cijfers van de gemeente Utrecht bleek dat de brandweer in totaal 148 keer is uitgerukt, wat duidt op een toename van 34 in vergelijking met het voorgaande jaar. Ook telde deze jaarwisseling 38 autobranden, waar dat er vorig jaar maar 24 waren. Het aantal spoedritten van de ambulancedienst is wel afgenomen van 41 in 2023/24 naar 21 in 2024/25. Ook is er een daling te zien in het aantal aanhoudingen. In de afgelopen jaarwisseling werden er 13 mensen aangehouden door de politie, terwijl dat er vorig jaar 19 waren.

Advies burgerberaad

Het vuurwerkverbod in Utrecht is ingevoerd op advies van een burgerberaad, een groep van 100 ingelote inwoners die de gemeenteraad in 2023 adviseerde over de toekomst van de jaarwisseling. Zij concludeerden dat vuurwerk niet meer van deze tijd is vanwege de negatieve impact op mensen, dieren en het milieu. Het stadsbestuur nam dit advies over en stelde een algeheel afsteekverbod in.

Gemeente Utrecht erkent uitdagingen vuurwerkverbod

Lisa den Oudendammer, woordvoerder van burgemeester Dijksma, geeft aan dat ze bij de gemeente van te voren al niet hadden verwacht dat er helemaal geen vuurwerk afgestoken zou worden. ‘We gingen er wel ervan uit dat het afsteekverbod mensen aan het denken zou zetten over hoe we samen de jaarwisseling feestelijk en veilig kunnen vieren, zonder vuurwerk’, vertelt Den Oudendammer. Volgens de woordvoerder heeft het feit dat het verkopen van vuurwerk wel nog legaal is ook niet bepaald meegeholpen aan het realiseren van een vuurwerkvrije jaarwisseling. ‘Dat is iets waar wij als gemeente geen invloed op hebben, maar daarom pleiten we al langer voor een landelijk verkoop- én afsteekverbod’, legt ze uit.

Volgens de woordvoerder was er, net als in voorgaande jaren, een vuurwerkteam van handhaving actief. Het verschil is echter dat er nu een algeheel afsteekverbod gold, in plaats van specifieke zones waar niet mocht worden afgestoken. Volgens Den Oudendammer was er geen extra capaciteit om hierop te handhaven. Of er voor de volgende jaarwisseling wijzigingen in het beleid zullen worden doorgevoerd is nog niet bekend volgens de woordvoerder:  ‘De jaarwisseling wordt nog geëvalueerd, waardoor eventuele verbeterpunten nog ontdekt moeten worden.’

Vuurwerkverkoper: ‘Verbod vergroot handhavingsproblemen’

Rico van der Wind, eigenaar van vuurwerkwinkel XLvuurwerk, zag zijn verkoopcijfers deze jaarwisseling toenemen in vergelijking met eerdere jaren. Hij denkt dat het afsteekverbod daar misschien wel in heeft bijgedragen. Hij merkte namelijk dat veel mensen in Utrecht maling hadden aan het afsteekverbod: ‘Iedereen die ik ernaar gevraagd heb heeft gezegd dat ze gewoon lekker vuurwerk af gingen steken en dat het ze niet zoveel interesseerde wat de gemeente daar van vond’, vertelde hij. Van der Wind denkt dat een algeheel afsteekverbod in Utrecht geen goede beslissing is geweest van de gemeente. ‘Voorheen waren er natuurlijk vuurwerkvrije zones op bepaalde plekken en daar kan je goed op handhaven en de mensen erop aanspreken als ze het op de verkeerde plek afsteken’, legt hij uit. ‘Met een compleet afsteekverbod krijg je dat het nergens mag, maar dat mensen het wel blijven doen. Hierdoor is de massa van mensen die wel afsteken te groot om mensen daar op aan te spreken, waardoor het niet meer te handhaven is’, verklaart hij. Daarom denkt hij dat het voor de gemeente slim is om weer vuurwerkvrije zones in te stellen, net als bij de vorige jaarwisseling het geval was. ‘Op die manier kan je handhaven op de plekken waar het níet mag en nu mag het helemaal nergens.’